چکیده:
پول الکترونیک از ابتکاراتی است که پیشرفتهای اطلاعاتی و ارتباطی بر اقتصاد جهانی تحمیل کرده است.نشر،گسترش و رواج همگانی این پول که همچون نقدینه دیجیتالی به جای پولهای سنتی به کار میرود مسائل گوناگون اقتصادی،قانونی و امنیتی در پی خواهد داشت.از نظر اقتصادی پول الکترونیک در ذات خود،بر بازار پول اثر میگذارد و روشهای اجرایی بانک مرکزی برای تنظیم این بازار و مدیریت نظام پولی و بانکی کشور را پیچیدهتر میکند.زیرا کاربرد پول الکترونیک به جای پول سنتی با سرعت دادن به مبادلات پولی،بر کنترل بانک مرکزی بر نظام پولی و اثربخشی سیاستهای پولی اثر میگذارد. برای ارزیابی اثر ذاتی نشر و گسترش پول الکترونیک بر موجودی پول و قدرت بانک مرکزی در اجرای سیاستهای پولی از دو معیار کشش عرضهء پول به سکه و اسکناس و نسبت سکه و اسکناس در گردش،به مجموع داراییهای بانک مرکزی بهره میگیریم.از ارزیابیها نشان میدهد که اثر گسترش پول الکترونیک بر بازار پول و بر قدرت کنترل بانک مرکزی در مدیریت نظام پولی کشور بسیار اندک خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"ضرورت و اهمیت این بررسی از این جهت است که شناخت و آگاهی از چگونگی اثرگذاری نشر و رواج پولهای الکترونیک بر بخش پولی اقتصاد باتوجه به آثار مثبت و منفی آن میتواند سیاستگذاران و تصمیمگیرندگان این بخش از اقتصاد را در تنظیم نظام پولی و بانکی و مدیریت سیاستهای پولی کشور و در راستای رسیدن به اهداف کلان کنترل حجم نقدینگی،حفظ ارزش پول ملی و تثبیت سطح عمومی قیمتها یاری رساند.
برای نمونه اگر فرض شود که عرضهء پول آنها شامل سکه و اسکناس و سپردههای دیداری باشد و هردو سپردهء دیداری و پول الکترونیک از یک نرخ سپردهء قانونی برخوردار باشند،ضریب فزایندهء پولی و کشش عرضهء پول نسبت به سکه و اسکناس به ترتیب به شکل زیر خواهد بود ( Berentsen,1998 ) (17) (18) سنجش این دو کشش عرضهء پول نسبت به سکه و اسکناس نشان میدهد که اجباری بودن پولهای الکترونیک به نگهداری ذخیرهء قانونی،سبب تنزل قدر مطلق کشش شده و حساسیت حجم پول نسبت به تغییرات سکه و اسکناس در اثر جایگزینی پول الکترونیک را کم میکند.
بررسیهای انجام شده برای کشورهای توسعهیافته در سال 2000 نشان میدهد که این نسبت برای آمریکا 2/89،ایتالیا 4/44،فرانسه 3/48 و ژاپن کاهش درآمد بانک مرکزی ناشی از انتشار پول الکترونیک و جانشینی آن به جای پولهای سنتی،افزون بر کاستن از قدرت کنترل بانک مرکزی بر نظام پولی کشور،میتواند استقلال آن را که نقش مهمی در کارایی سیاستهای پولی دارد،با مشکل جدی روبهرو کند."