چکیده:
عکس العمل متقابل بین رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیست موضوع بحث برانگیزی است که از دهه 1990 مورد توجه قرار گرفت. پژوه شهای تجربی درباره رابطه بین درآمد سرانه و انواع (مختلف) آلودگی متمرکز شدهاست، بنابراین پیشرفت فنی و سیاست محیطزیستی نادیده گرفته شده است. این مقاله برای نخستین بار (در ایران) یک مدل شبیه سازی پویا برای تحلیل کمی سیاست محیط زیستی در ایران ارائه می کند. در این مدل با استفاده از معادلات عرضه و تقاضای انرژی، مسیر انتشار آلاینده های زیست محیطی شبیه سازی می شود. معادله تقاضای انرژی تابعی از قیمت، درآمد و جمعیت است که به روش حداقل مربعات معمولی تخمین زده میشود. در معادله عرضه دو حالت مجزا برای فناوری های آلوده کننده موجود و فناوری های با آلودگی کم در نظر گرفته می شود. مدل برای سه آلاینده (دی اکسید کربن، اکسیدهای گوگرد و ذرات معلق) با توجه به سناریوهای مختلف شبیه سازی میشود. نتایج نشان می دهد درآمد همچنان یک متغیر مهم در تعیین مقدار انتشارآلودگی است و با اعمال سیاست محیط زیستی جانشینی گاز طبیعی با فرآورده های نفتی میتوان زودتر از آنچه منحنی محیط زیستی کوزنتز نشان میدهد، آلاینده ها را کاهش داد ولی این به معنای استفاده بیرویه از این انرژی تجدیدپذیر نیست؛ بنابراین با اتخاذ سیاستهای مناسب قیمتی و سرمایه گذاری در فناوری های پاک میتوان آلودگی را همراه با افزایش درآمد کاهش داد.
خلاصه ماشینی:
"نتایج نشان میدهد درآمد همچنان یک متغیر مهم در تعیین مقدار انتشار آلودگی است و با اعمال سیاست محیطزیستی جانشینی گاز طبیعی با فرآوردههای نفتی میتوان زودتر از آنچه منحنی محیطزیستی کوزنتز نشان میدهد،آلایندهها را کاهش داد ولی این به معنای استفاده بیرویه از این انرنژی تجدیدپذیر نیست؛ بنابراین با اتخاذ سیاستهای مناسب قیمتی و سرمایهگذاری در فناوریهای پاک میتوان آلودگی را همراه با افزایش درآمد کاهش داد.
این مدلها برای برآورد تقاضای انرژی در تمامی سطوح مصرفکننده بکار میروند،بدون اینکه ساختار تکنولوژیکی شبکههای مصرف را مدنظر قرار دهند،بنابراین روشهای مهندسی یا تحلیل فرآیند بوجود آمدند ولی در نظر نگرفتن متغیرهای اقتصادی نظیر قیمت و درآمد از ایرادات این مدلها بوده و نیاز به داشتن اطلاعات دقیق و کامل استفاده از آنها را محدود نموده است.
این اطلاعات مبنایی برای تصمیمگیری بر روی اشکال ساختاری است؛برای مثال تا چه حد تغییرات فنی در سرمایهگذاری جدید متبلور میشود یا از طریق جایگزینی نهادهها صورت میپذیرد؟ ساختار مدل اگر انتشار آلایندههای یک بخش خاص مثلا تولید برق را در نظر بگیریم با فرضعدم پیوستگی مربوط به تغییرات فنی نیاز به معادلات جداگانه برای هر فناوری داریم که آن را با دو گروه معادله نشان میدهیم:یک معادله فناوریهای آلودهکننده موجود و دوم فناوریهای با آلودهکنندگی کم را نشان میدهد.
o} (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودارهای(4)تا(6)نشان میدهند اعمال سیاست جانشینی گاز طبیعی از سال 1368 به تنهایی با روند افزایش قیمت 18 درصد،تنها در این سال انتشار آلاینده دیاکسید کربن،اکسیدهای گوگرد و ذرات معلق را کاهش داده است و سپس روند نوسانی داشته و بعد افزایش مییابد."