خلاصه ماشینی:
"در (به تصویر صفحه مراجعه شود) مسجد امام-اصفهان گذشته بدان سبب که فضای درون سینهء ما مرتعش از بانگی بود که از صور کلام الهی و نفخهء وحی در ما دمیده میشد و حد و مرز نسبت و نگاه ما را با مکان و زمان و هستی و موضع و مقام ما را با خویش و تاریخ تعین میکرد،معماری خانه و خانقاه و مسجد و مدرسه و شهر و بازار و روستای ما سوای آنکه عمیقا متأثر و برخاسته از چنین نفخه و کلامی الهی و قدسی بود،در به نمایش نهادن و به صورت و جلوت آوردن معانی مرموز و حقایق وحیانی و صیانت از میراث با حرمت و برکت آن،در حریم خویش هنر نمایی بسیار نیز از خود نشان میداد.
اگر دیروز آیات قرآنی و اشعار عرفانی فضای درون و بیرون خانه و خانقاه و مسجد و مدرسه و پیشانی شهر و بازار و معماری ما را آذین میبخشید و به جمال و جلال اسماء الحسنای الهی با هزار طرح و نقش و رنگ آنها را میآراست و در مکان سه بعدی معماری با کیمیاگری شگفت و ظرافت بخشی ماهرانه،و با غنا و تنوع طرحها و نقشها و رنگهای ظریف و درخشنده به زمان و حرکت لغزنده و مرموز،و زبان موسیقایی دست مییافت و ما را بر آن میداشت تا این سخن گوته را بپذیریم که «معماری،موسیقی تحجر یافته»(20)میباشد،امروز سوای آنکه معماری ما نسبت خویش را با مکان به معنای استحسانی آن از کف داده است و قادر نیست هیچ فضای مشخصی را نه در بیرون و نه در درون بیاراید بلکه حتی از پذیرش و پرورش هنرها و مهارتهای دیگر در حریم خود ناتوان میباشد."