خلاصه ماشینی:
"از شاه اجازه شرفیابی بخواهید و به اعلیحضرت خاطر نشان کنید که هرچند سیاستهای عادی و معمولی او ربطی به دولت انگلستان ندارد، اما برکناری یک وزیر معروف و موفق، به علت لاسلز وزیر مختار انگلیس در تهران: امین السلطان اواضاع سیاسی ایران را برای میرزا حسن آشتیانی تشریح کرده و گفته است ایران میان دو همسایه گرسنه یعنی عثمانی و روسیه قرار گرفته و آنها در پی بهانه هستند که قلمرو خود را به زیان ایران گسترش دهند.
95 دیوراند وزیر مختار انگلیس شش هفت ماه پیشاز کشته شدن ناصر الدین شاه در گزارشی که به تاریخ 27 سپتامبر 1895 از تهران برای دولت متبوع خود تهیه کرده اوضاع داخلی ایران را چنین تشریح کرده است: «شاه حکومت ایالات و دیگر مقامات بالا را با ترتیب معینی بهکسانی که بیشتر پول میپردازند برای مدتی کوتاه واگذار میکند، به گونهای که کشور غارت شده و اداره آن بینظم گشته است؛حکومت مرکزی ضعیف است و نه تنها مقامات در ایالتا نسبت به آن بیاعتنایند و باآن مخالفت میکنند، بلکه روحانیون هم که قدرتی بیشاز اندازه پیدا کردهاند با آن در کشمکش هستند؛اوضاع مالی آشفته است و در سه سال گذشته سالانه نزدیک به معادل پنجاه هزار پوند کسری داشتهاند؛پرداخت مبالغ هنگفتی از حقوق افراد قشون و ادارات کشوری عقب افتاده است؛ ارتش مرکب از افرادی بیارزش است که نه جنگافزار کارآمد دارند، نه تمرینی دیدهاند، نه دارای دیسیپیلینی هستند؛دادگاههای قابلاعتماد در اینجا نیست؛میتوان گفت که جادهای وجود ندارد، و این کمبود راه را برتوسعه بازرگانی بستهاست؛سرانجام اینکه سراسر کشور آکنده از پولهای مسی است که موجب ضرر و زیان طبقات فقیرتر میشود و به شورشهایی برای نان میانجامد."