چکیده:
بیکاری فزاینده سبب نگرانی لایههای گوناگون جامعه بویژه دانشآموختگان جوان شده
است.دولت برای پدید آوردن تحولی مثبت در شرایط نامطلوب بازار کار، از سیاستهای
حمایتی گوناگون پیروی کرده است تا فرصتهای شغلی را افزایش دهد.دادن العتبارات،
همواره یکی از مهمترین اجزای سیاستهای اشتغال در ایران بوده است.در دو دهه گذشته، بخش چشمگیری از بودجه دولت، به منظور اشتغالآفرینی هزینه شده
ولی در عمل به راههایی افتاده که به پدید آمدن فرصتهای شغلی پایدار نینجامیده است.نتایج این پژوهش نشان میدهد که حمایتهای مالی دولت به پاگرفتن شرکتهای تازه
انجامیده است، ولی شرکتهیی که بیشتر برای دریافت اعتبارات ارزان قیمت و آسان تشکیل
میشود، یا هیچگاه فعالیت اقتصادی را آغاز نمیکنند یا خیلی زود متوقف
میشوند؛زیرا منابع مالی به دست آمده را یا در فعالیتهای تجاری و سوداگرانه
زودبازده به کارمیگیرند که اشتغالزایی چندانی ندارد یا وام را برای حل مشکلات
مالی هزینه میکنند و سرمایهگذاری تازه انجام نمیدهند.از سوی دیگر، برخی از شرکتها و اشخاص حقیقی که با مسئولان و دستاندر کاراران
اعطای اعتبارات پیوندهای نزدیک دارند، این امکان را مییابند که به بهانه
اشتغالزایی از وامهای ارزان بهرهمند شوند.ولی به علت نبود سازوکار نظارتی
مناسب، منابع مالی را در زمینههای سودآور تجاری به کار میبرند.بر سر هم، ناکارآمدی نهادهای بخش عمومی، شفاف نبودن مقررات، آمارها و اطلاعات
از یک سو و پاسخگو نبودن مسئولان دستگاههای اجرایی به نهادهای مدنی و نبود نهادهای
نظارتی کارآمد، سبب ایجاد زمینهای مساعد برای فعالیتهای رانتجویانه زیر پوشش
اشتغالآفرینی شده است.گذشته از آن، موانع فرهنگی و اقتصادی، گروههای کمدرآمد را
از دستیابی به تسهیلات بانکی برای تأسیس مؤسسات کوچک محروم ساخته است.بدین سان، اجرای سیاستهای اشتغال، با نبود نهادهای کارآمد در بخش عمومی و
برنامههای مکمل فرهنگی و اجتماعی، منابع محدود کشور را به هدر خواهد داد و به
ایجاد فرصتهای شغلی مولد و پایدار نخواهد انجامید.
خلاصه ماشینی:
"نتایج این پژوهش نشان میدهد که حمایتهای مالی دولت به پاگرفتن شرکتهای تازه انجامیده است، ولی شرکتهیی که بیشتر برای دریافت اعتبارات ارزان قیمت و آسان تشکیل میشود، یا هیچگاه فعالیت اقتصادی را آغاز نمیکنند یا خیلی زود متوقف میشوند؛زیرا منابع مالی به دست آمده را یا در فعالیتهای تجاری و سوداگرانه زودبازده به کارمیگیرند که اشتغالزایی چندانی ندارد یا وام را برای حل مشکلات مالی هزینه میکنند و سرمایهگذاری تازه انجام نمیدهند.
هرچند در این دوره بر شمار جمعیت شاغل نیز افزوده شده است ولی فرصتهای شغلی تازه برای شمار فزاینده جویندگان کار کافی نبوده و از همین رو پیوسته شمار بیکاران (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول(1)میانگین رشد سالانه جمعیت فعال، شاغل و بیکار 1380-1345 مأخذ:مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن و نمونهگیری اشتغال و بیکاری خانوار جدول(2)تحولات بازار کار در طول برنامه چهارم توسعه(هزار تن) مأخذ:سازمان مدیریت و برنامهریزی(1384)برنامه چهارم توسعه افزایش یافته است.
در شرایط کنونی سرماهیگذاران اطمینان ندارند که در صورت بروز اختلاف در انجام تعهدات از سوی مهمترین ابزار دولت برای رویارویی با بیکاری، تسهیلات اعتباری بوده است ولی بر پایه مقررات بانکی، شرکتهای بازرگ بهتر به اعتبارات بانکی دسترس دارند و شرکتهای کوچک و نوپا نمیتوانند نیازهای مالی خود را از راه بازار رسمی سرماهی تأمین کنند.
6. بهره سخن مهمترین ابزار دولت برای رویارویی با بیکاری، تسهیلات اعتباری بوده است ولی بر پایه مقررات بانکی، شرکتهای بزرگ بهتر به اعتبارات بانکی دسترس دارند و شرکتهای کوچک و نوپا نمیتوانند نیازهای مالی خود را از راه بازار رسمی سرماهی تأمین کنند."