چکیده:
این مقاله مؤلفههای مهم و مؤثر رشد بهرهوری کل عوامل (TFP) بخش بازرگانی کشور را شناسایی و با استفاده از دادههای سالانة دورة 1382 – 1338، اثر آنها را در قالب مدل شناسایی شده برآورد میکند. ابتدا برای محاسبة بهرهوری کل عوامل، تابع تولید بخش بازرگانی، تخمین و سپس براساس سهمی که عوامل تولید در رشد بخش داشتهاند، شاخص بهرهوری کل عوامل محاسبه و در نهایت در قالب مبانی نظری موضوع، عوامل کلیدی تعیینکننده رشد بهرهوری کل عوامل بخش شناسایی و مدل ذیربط برآورد شده است.
نتایج تحقیق نشان میدهد رشد موجودی سرمایة سرانه، رشد متوسط سالهای تحصیل و نرخ ارز واقعی، تأثیر مثبت و معنیدار بر رشد بهرهوری کل عوامل بخش بازرگانی دارند در حالیکه نرخ تورم، تأثیری منفی و معنیدار دارد. شایان ذکر است رشد متوسط سالهای تحصیل بیشترین اثر مثبت و نرخ تورم بیشترین اثر منفی را بر رشد بهرهوری کل عوامل بخش دارند.
خلاصه ماشینی:
"با این وجود باید اذعان داشت هر چند تحلیل و مدل سازی برای شناسایی عوامل رشد بهرهوری کل عوامل در ادبیات اقتصادی از موضوعاتی است که دارای قدمت طولانی میباشد اما اغلب مطالعات انجام گرفته در رابطه با بهرهوری کل عوامل تولید عمدتا به حوزهء کل اقتصاد مربوط بوده و مطالعات محدودی در خصوص بهرهوری کل عوامل بخش بازرگانی انجام شده است.
برای این کار،تابع تولید به صورت سرانه نیروی کار به شکل زیر تعریف میشود: (24)(به تصویر صفحه مراجعه شود) (1) Solow Residual شناسایی و تخمین مدل با توجه به ادبیات موضوع،عوامل مؤثر بر رشد بهرهوری کل عوامل در بخش بازرگانی کشور شامل سرمایهء انسانی،سرمایهء فیزیکی،نرخ تورم و نرخ ارز واقعی میباشند.
محاسبهء آمار مورد نیاز سرمایهء انسانی در دو مرحله صورت گرفته است:در مرحلهء اول،از آمار سر شماری عمومی نفوس و مسکن سالهای 1354،1355،1365،1375 با استفاده از میانگین رشد هندسی،آمار سالهای بین آنها بر حسب ردههای مختلف آموزشی،درونیابی شده است؛در مرحلهء دوم،متوسط سالهای تحصیل در بخش،زمینه بهبود و افزایش بهرهوری عوامل تولید فراهم و در نهایت این عامل بر بهرهوری کل عوامل تولید تأثیر مثبت میگذارد.
از آنجایی که طی دهههای اخیر نرخ تورم در کشور عمدتا دو رقمی و با نوسانات شدید همراه بوده است ارزیابی تأثیر آن بر بهرهوری کل عوامل-از (1) Barro,and Lee این منظر-حایز اهمیت میباشد1و در نهایت با عنایت به ارتباط تنگا تنگ فعالیتهای بخش بازرگانی با نوسانات نرخ ارز به ویژه بازرگانی خارجی این متغیر به عنوان یکی دیگر از متغیرهاین تأثیرگذار بر رشد بهرهوری کل عوامل در چار چوب مبانی نظری به صورت تجربی مورد ارزیابی قرار گرفته است."