چکیده:
اهمیت روز افزون استقلال از درآمدهای نفتی به دلیل نوسانات و بیثباتی قیمت و
تقاضای جهانی نفت که درآمدهای دولت و اقتصاد کشور را به شدت تحت تأثیر عوامل خارجی
قرار میدهد باعث شده است تا نقش صادرات غیرنفتی فراتر از ابزاری برای کسب درآمدهای
ارزی مطرح شود به نحوی که نظر بسیاری از صاحبنظران و پژوهشگران اقتصاد و توسعه به
سمت تحلیل وضعیت موجود صادرات غیرنفتی، عوامل تأثیرگذار بر شکلگیری بخشهای
صادراتگرا و عملکرد آنها و نیز یافتن راهبردهایی برای توسعه صادرات غیرنفتی معطوف
شده است.این مقاله سعی دارد یکی از عوامل تأثیرگذار بر صادرات غیرنفتی یعنی نرخ ارز
و سیاستهای ارزی را مورد بررسی، و کششپذیری صادرات صنعتی نسبت به نرخ ارز را
برآورد نماید.نتیجه حاصل از تحقیق، به قبولی این فرضیه که کشش صادرات صنعتی نسبت به
تغییرات نرخ ارز بزرگتر از واحد میباشد، انجامیده است و در این راستا، راهبردهایی
را برای توسعه صادرات غیرنفتی با توجه به سیاستهای ارزی، پیشنهاد میدهد.
خلاصه ماشینی:
"در واقع، تجربه بسیاری از کشورهای آفریقا و آمریکای لاتین نشان میدهد که این کشورها سالهاست که مواد اولیه و کالاهای کشاورزی معینی صادر میکنند و از طریق بخش صادرات خود در اقتصاد جهانی ادغام شدهاند، ولی همچنان در سطح نازلی از رشد و توسعه اقتصادی قرار دارند.
برعکس، یافتههای آماری نشان میدهد که تا کنون هدف دولت از صادرات(نفتی و غیرنفتی)منحصرا تحصیل ارز بوده و به همین جهت نیز هرگاه درآمدهای ارزی ناشی از صدور نفت افزایش یافته، انگیزشهای صادراتی برای کالاهای غیرنفتی کاهش یافته است و در مقابل، هرگاه درآمدهای نفتی به علت کاهش قیمت جهانی و کاهش تقاضای نفت، کاهش یافته دولت به سرعت به فکر توسعه صادرات غیرنفتی افتاده است.
تغییر نرخ ارز به خودی خود شانس موفقیت در برقراری تعادل در بخش خارجی اقتصاد و توسعه صادرات صنعتی را ندارد لذا ضروری است ضمن استفاده از سیاستهای ارزی جهت حمایت و تشویق صادرات غیرنفتی، دیگر سیاستهای کلان اقتصادی و تغییر و اصلاح ساختار تولیدی کشور نیز مورد توجه قرار گیرد.
6. سیاستهای تعدیل اقتصادی که از سال 68 جایگزین سیاستهای برنامه اول توسعه گردید(از جمله خصوصیسازی و کاهش ارزش پول ملی)به دلیل فقدان زمانبندی صحیح، اجرای عجولانه و بدون برنامه و بهره نبردن از روش آزمون-خطا در پیشبرد سیاستها که بعضا تصمیمگیریهای سیاسی وجه غالب آن را تشکیل میداد، نتوانسته است به اجرای موفق سیاست تشویق صادرات در جهت توسعه صنعتی کمک نماید و به دلیل بیثباتی در این سیاستها و کاهش درجه اعتماد صادرکنندگان، عملا ارتباط بین سیاستهای ارزی(تغییرات نرخ ارز)و صادرات غیرنفتی(به ویژه صادرات صنعتی)رو به وخامت نهاده است."