چکیده:
علی (ع) آگاه ترین فرد به قرآن کریم و تفسیر و تبیین آن کتاب الهی بعد از رسول خدا (ص) بوده است. نقل های متنوعی از ایشان در ابواب گوناگون فقهی برجای مانده است که نشان دهنده دیدگاه های حضرت درمورد آیات فقهی است. براساس روایات، علی (ع) در موضوعات مختلف احکام توصیه ها و تبیین هایی داشته است که مراجعه به کتب تفسیری، مخصوصا تفاسیر روایی، صحت این ادعا را اثبات می کند. علی (ع) در سخنان خود به تفسیر آیات مرتبط با طهارت، نماز، زکات، خمس، روزه، حج، و جهاد پرداخته است که از فروع دین اند. علاوه بر این، در میان بیانات ایشان به برخی دیگر از مباحث تفسیری در برخی معاملات و عقود مثل دین، وصیت، نذر، قسم، نکاح، و طلاق پرداخته شده است. حضرت امیر (ع) به اموری مثل اطعمه و اشربه، ارث، حدود، قصاص، و قضا نیز می پردازند که از مباحث فقهی هستند. این مقاله به تحلیل و بررسی روایات مربوط به احکام از دیدگاه علی (ع) می پردازد
خلاصه ماشینی:
٥. در حدیث دیگری آمده که در عهد عمر، علی (ع ) در همین مسئله بـا قـوم مخالفـت کرد و آنان گفتند که ما پیامبر (ص ) را دیده ایم که روی کفش مسح می کرد، علی (ع ) فرمود: «قبل از نزول سورة مائده یا بعد از آن ؟» گفتند: «نمی دانیم »، حضرت فرمود: «ولی من می دانم که پیامبر (ص ) مسح روی کفش را به هنگام نزول سورة مائده ترک کرد و اگر من برُ پشـت پژوهش نامة علوی، سال دوم ، شمارة دوم ، پاییز و زمستان ١٣٩٠ خر مسح بکشم ، بهتر است از این که روی کفش مسح بکشم »، سپس آیة ٦ مائده را تـلاوت فرمود (عیاشی ، ١٤٢١: ٢/ ٢٢؛ طوسی ، ١٣٦٤: ١/ ٣٦١؛ بروجردی ، ١٣٩٩: ٢/ ٣٢٠).
در کتاب دعائم الاسلام از علی (ع ) و امام باقر(ع ) و امام صادق (ع ) نقل شده که فرموده اند: هرکس وصیتی کند، از ثلث مالشِ اعمال می شود و اگر به یهودی یا نصرانی وصیت کند و یا در میان وصیتش به او وصیت کند، در آن مورد قرار داده می شود، و آن بـه سـبب سـخن خدای متعال است که فرمود: «فمن بدله بعد ما سمعه فانما اثمـه علـی الـذین یبدلونـه : پـس هرکس آن [وصیت ] را بعد از شنیدنش تغییر دهد، گناهش تنها بر کسانی اسـت کـه آن را تغییر می دهند» (بقره : ١٨١) (قاضی نعمان ، ١٣٨٣: ٢/ ٣٦١؛ بروجردی ، ١٣٩٩: ١٩/ ١٨٤).