چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی فرآیند همگونی همخوان ها در زبان فارسی می پردازد و برای نخستین بار آن را در چارچوب نظریه هندسه مشخصه ها توضیح می دهد. این پژوهش همگونی همخوان ها را در زبان فارسی از دیدگاه گره ها، فضاها و انواع همگونی ها که در فرآیند همگونی دخیل هستند، تحلیل کرده است. نتایج نشان می دهد که همگونی همخوان با همخوان در زبان فارسی به گره های واجگاه همخوان، واکه و مشخصه های پایانی حساس است. همچنین بالاترین فضایی که در آن همگونی همخوان با همخوان صورت می گیرد، گره های خیشومی و به طور قطع کناری است. در رابطه با نوع همگونی، هر سه نوع همگونی در قواعد همگونی همخوان با همخوان زبان فارسی دیده می شود. یافته های همگونی در زبان فارسی مدعای هندسه مشخصه ها را تایید می کند. این مقاله همچنین استدلال می کند که گره کناری باید جزئی از گره ریشه قرار گیرد و گره ملازی نیز باید در گره بدنه ای مفروض شود و این دو در واقع دو پیامد مهم در رابطه با نوع و جایگاه گره ها در هندسه مشخصه ها است.
خلاصه ماشینی:
"ب) خیشومی /n/ اگـر بـر سایشـی هـای لثـوی – کـامی مقـدم شـود، کـامی مـی شـود و اگـر بـر انفجـاری هـای دندانی مقدم شود، دندانی می شود (مقایسه کنید با کرد زعفرانلو کامبوزیا، ٨٤:١٣٨٥-٨٣؛ ثمره ، ٧٤:١٣٧٨) / (٣) «منشأ» / شکل ٥) تحلیل هندسی مشخصه ای کامی شدگی /n/ بــرای ایــن کــه /n/ یــک تیغــه ای کــامی شــود، گــره تیغــه ای خیشــومی /n/ بایــد قطــع شــود.
ج) خیشومی /n/ پیش از پیش کـامی هـا [ɟ,с]، نـرم کـامی هـا [k,g]، و مـلازی هـا /G,x/ بدنـه ای مـی شـود (کـرد زعفرانلوکامبوزیا، ١٧٤:١٣٨٥-١٧٣؛ ثمره ، ٧٤:١٣٧٨) (٥) «رنگ » /ræng/ [ræŋ΄ɟ] / شکل ٧) تحلیل هندسی مشخصه ای تبدیل یک خیشومی به یک نرمکامی کامی شده واحد واجی /g/ در پایان واژه ها، به یک نرمکـامی کـامی شـده [ɟ] تبـدیل مـی شـود؛ بـه همـین دلیـل وجـود یـک گره واکه ای نمایـان گـر فراگـویی فرعـی آن اسـت .
به مثال دیگری توجه نمایید: (٦) «زنگار» /zængɑr/ [zæŋgɑr] / شکل ٨) تحلیل هندسی مشخصه ای نرمکامی شدگی خیشومی در شکل (٨)، گره واجگاه همخوان بدنـه ای کـامی شـده [g] (g// پـیش از واکـه گـون هـا پسـکامی مـی شـود) بـه همراه فراگویی اصلی و فرعی به گـره دهـانی خیشـومی گسـترده مـی شـود و باعـث نرمکـامی شـدگی آن مـی شـود.
بـا ایـن حسـاب ، شـواهدی کـه شـکل (١٠) نشـان مـی دهـد، حـاکی از ایــن اســت کــه ادعــای کلمنــتس و هیــوم (١٩٩٥) در ایــن نمونــه تأییــد نمــی شــود و همگــونی کامــل ، بــه لحــاظ همگونی در نحوة فراگـویی ، همـان طـور کـه کـرد زعفرانلـو کامبوزیـا (١٧٧:١٣٨٥) بـر آن تأییـد مـی کنـد، مشـاهده می گردد."