چکیده:
زمینه: شیوع روز افزون مصرف ماده محرک شیشه و درمان موثر اعتیاد به این ماده، یکی از دغدغه های اصلی متخصصین این حوزه است.
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر درمان شناختی رفتاری بر میزان پرهیز، وسوسه، عود و تغییر نگرش معتادین به شیشه است.
روش: در این طرح شبه آزمایشی، 36 بیمار با تشخیص وابستگی به شیشه به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه قرار داده شدند. گروه آزمایش طی 12 جلسه دو ساعته به صورت انفرادی تحت درمان قرار گرفتند. آزمودنی های هر دو گروه توسط مصاحبه ساخت یافته شخصیت، پرسشنامه نگرش نسبت به مواد، قبل از شروع درمان (مرحله پایه)، جلسه ششم، دوازدهم و 90 روز پس از پایان درمان (پیگیری) مورد ارزیابی قرار گرفتند. از طریق خودسنجی در شروع هر جلسه درمانی دفعات لغزش، وسوسه و پرهیز سنجیده شد. گروه کنترل در این مدت درمان روان شناختی دریافت نکرد. داده ها به کمک آزمون t همبسته، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و تحلیل واریانس دو طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: تفاوت معنادار بین میانگین ها در کلیه مراحل مداخله و بین مراحل خط پایه و پیگیری مشاهده شد و در آزمون فرضیه ها گروه آزمایشی پرهیز بیشتر، وسوسه و عود کمتر و تغییر نگرش نسبت به ماده محرک شیشه نشان دادند. پس فرضیه های تحقیق تایید شد.
بحث و نتیجه گیری: میزان پرهیز، وسوسه، لغزش و عود و نگرش مثبت گروه آزمایشی نسبت به گروه کنترل در تمام مراحل مداخله پایین تر بود، پس رویکرد شناختی رفتاری در درمان اعتیاد به شیشه موثر است.
Background: Increased prevalence in Methamphetamine Abuse and effective treatment of addiction to this substance is one of major problems for clinisians of this domain.
Abjectives: The aim of the study consisted of evaluating effectiveness of cognitive- behavior therapy on relapse rate، craving، attitude and self-restraint Addicts in Methamphetamine abuse treatment.
Methods: in this research 36 patients diagnosed as suffering Methamphetamine dependence (according to DSM-IV- TR criteria) were randomly divided into 2 groups of 18، one as experimental group and the other as control group. Members of experimental group were undergone individual therapy for 12 sessions. They completed Structured Clinical Interview for DSM (SCID II)، Attitute change test، daily report form of craving and relapse rate before initiation of therapy، in 6th and 12th session and 90 days after termination of the therapy. Control group received no CBT during the study. Data collected were analysed by analysis of variance with repeated measures & dependent t test.
Results: There is statistical significant diference between means of two groups in all stages of therapy. In follow-up stage experimental group (CBT treated) show higher abstinance، lower craving and relapse and attitude change to methamphetamine. Hypthoses of research accepted.
Conclusion: The results revealed that cognitive- behavioural therapy was effective in reducing craving and relapse rate، increasing abstinanse & changing attitude (mind regarding substances).Then، CBT is effective in treatment of Methamphetamine Abuse.
خلاصه ماشینی:
"بر اساس دادههای جدول فوق و در پاسخ به فرضیه سوم، میتوان نتیجه گرفت که در مرحله پیگیری گروهی که از درمان شناختی رفتاری برخوردار بودند در مقایسه با گروه کنترل،کاهش معناداری در میزان لغزش نسبت به ماده محرک شیشه نشان دادند.
بر اساس دادههای جدول فوق و در پاسخ به فرضیه چهارم، میتوان نتیجه گرفت که در مرحله پیگیری گروهی که از درمان شناختی رفتاری برخوردار بودند در مقایسه با گروه کنترل،نگرش منفی نسبت به ماده محرک شیشه نشان دادند.
لذا میتوان نتیجه گرفت که درمان شناختی رفتاری در بالا بودن پرهیز(خویشتنداری) افراد مصرفکننده شیشه موثر است و این یافته با مطالعات دیگر از قبیل کارول و همکاران (2006)،لاندین(1383)،جرارد،گیبونز،بنتین،هسلینگ(1996)،فاربی،بیت مارون(1992) و راهستو و همکاران(2004)همخوانی دارد.
میانگینهای گروه آزمایش با میانگینهای گروه کنترل تفاوت معنادار نشان میدهد،لذا میتوان نتیجه گرفت که درمان شناختی رفتاری در کاهش دادن میزان وسوسه موثر است و این نتایج با یافتههای دیگر از جمله (راهستو و همکاران،2004،واکسمن،2009 و بوالهری و همکاران،1385)همخوانی دارد.
در نهایت با توجه به یافتههای این پژوهش پیشنهاد میگردد در تدوین پروتکل درمانی ویژه ماده محرک شیشه،درمان شناختی رفتاری مورد توجه وزارت بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر قرار گیرد،با توجه به نقش بارز وسوسه در لغزش و عود معتادین،به ویژه در مورد ماده شیشه،متخصصین درگیر درمان اعتیاد،از درمان شناختی رفتاری و آموزش مهارتهای شناختی رفتاری استفاده کنند،با درمان شناختی رفتاری،نگرش آزمودنیها نسبت به شیشه تغییر کرد،از آنجا که تغییر نگرش نقش مهمی در حفظ پرهیز و خویشتنداری دارد،پیشنهاد میگردد از این درمان برای افراد در حال ترک،بهره لازم گرفته شود."