چکیده:
سرزمین های شرق قاره آفریقا در زمره مهم ترین مناطقی است که از همان نخستین سال های ظهور اسلام مورد توجه مسلمانان و شیعیان قرارگرفت و اسلام به آرامی توسط مهاجران مسلمان به مردم این مناطق عرضه شد و مردم آن را پذیرفتند و تا کنون در طول قرن ها، تحولات گوناگونی را تجربه کرده اند. مذهب تشیع همگام با تاریخ پر برکت اسلام، در کشور تانزانیا قدمتی دیرینه دارد و شیعیان مهاجر، به ویژه شیعیان خوجه اثناعشری، که پیشینه ای در تاریخ هند اسلامی دارند، به عنوان مهاجران بومی شرق آفریقا، نقش مهم و تعیین کننده ای در تاریخ و فرهنگ شیعه در این کشور ایفا نموده اند. ایشان با بهره گیری از شرایط اقلیمی و اقتصادی مناسب منطقه، توانسته اند در طول سال های متمادی (از قرن 19 میلادی به بعد) ضمن تثبیت و استحکام جایگاه مذهبی، فرهنگی و اجتماعی و اثرگذاری فراوان در عرصه های گوناگون محل سکونت خود، عمده ترین و مهم ترین عامل گسترش و ترویج مذهب تشیع در بین بومیان سیاه پوست این کشور به شمار آیند. نگارنده با حضور در میان شیعیان تانزانیا و زنگبار و مطالعه میدانی وضعیت ایشان در این نوشتار، ضمن یادآوری تاریخ پر عظمت تشیع در این مناطق، وضعیت شیعیان کنونی این کشور را با تاکید بر نهادهای فرهنگی و آموزشی شیعیان خوجه اثناعشری در احیای این مذهب اسلامی بررسی کرده است.
خلاصه ماشینی:
"(ادارۀ کل اطلاعرسانی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام،الف،1380،ص 16) شورای عالی مسلمانان(باکواتا)،شورای قرآن تانزانیا(بالوکتا)،شورای عالیسازمانهای اسلامی(بارازاکو)،مرکز اسلامی و مسجد قبا،جمعیت«مزدلفة للتعلیم والتربیة و الثقافة الاسلامیة»،سازمان«منظمات الدعوة الاسلامیه»،کانون نویسندگانمسلمان و آرشا،شورای مساجد بامیتا،هیأت امنای مسلمانان دانشگاه دار السلام،جمعیت مقارنة الادیان،مرکز اسلامی تانزانیا،سازمان جماعت کوکنی،بنگاه مسلمانانآفریقا،جمعیت«رابطة العالم الاسلامی»،شاخههای متعدد صوفی،شیعیان هندیالاصل خوجه اثناعشری،شیعیان بهرۀ اسماعیلی،شیعیان بومی(سیاهپوست)دوازدهامامی،آقاخانیان،قادیانیها،وهابیها،فرقۀ ضالۀ بهائیت و اباضیها(شعبۀ پیشرفتهخوارج عمانی الاصل)نیز از دیگر سازمانهای فعال در تانزانیا هستند که هر کدامبرای تبلیغ مذهب خود فعالیت میکنند.
این جماعتبه عنوان قلب تپندۀ فعالیتهای شیعیان خوجه اثناعشری تانزانیا،مدیریت هر یک ازبخشهای مزبور را بر عهده دارد که هر کدام علاوه بر خدمات ارزندهای که بهشیعیان و مسلمانان و مردم بومی تانزانیا ارائه میدهد،به طور مستقیم و غیر مستقیم،به ترویج،گسترش و استحکام مذهب اهل بیت علیهم السلام میپردازند.
بنیاد«العتره»دار السلام سازمان«العتره»-که با عناوین«بنیاد»و«هیأت»هم شناخته میشود-توسط ششنفر از شیعیان خوجه اثناعشری تانزانیا با اهداف اولیۀ ذیل،کار خود را آغاز کرد: -گسترش دین اسلام و ابلاغ معارف بر حق شیعی به تمام مسلمانان کشور بدوندر نظر گرفتن رنگ،نژاد و قومیت انسانها: -فراهم آوردن امکان تحصیلات علمی و آموزشهای فنی و حرفهای به منظورارتقای سطح معیشت جوانان؛ -ارائۀ خدمات پزشکی به افراد ناتوان در مقابله با بیماریها.
7. سازمان«ویپاز»1 سازمان تبلیغات جهانی اسلامی و انساندوستانۀ شیعیان خوجه اثناعشری تانزانیا«ویپاز»یکی از مهمترین سازمانهای تبلیغی-خدماتی متعلق به گروه خودمختار ومستقل برخی شیعیان خوجه است که مدیریت آن تبعیت فدراسیون آفریقا وجماعت دار السلام و«بلال مسلم میشن»را نپذیرفته و اکنون به عنوان یکی از فعالانجامعۀ تانزانیا به ارائۀ خدمات گوناگون آموزشی،بهداشتی و رفاهی میپردازد."