چکیده:
نوشتار حاضرء پژوهشی دربارة اخلاق علوی با تاکید بر نهجالبلاغه است. بدون تردید
آشنایی با مجموعه آموزههای دینی. احیاگر نوعی اعتدال و روشنبینی نسبت به
زندگی اجتماعی است. از مجموغ آموزهها چنین برمیآید که امام علی لد بهعنوان 1
امیرمومنان. ۴ اعضای خانواده و آحاد جامعه بهترین رفتار رز داشت. امام اطاعت 9 9 9
نیکی به وآلدین را توصیه میکرد؛ نسبت به شمسر خود توجه داشته و در کار خانه
فرموده و خود در سیر عملی. به آن ملتزم بود؛ در برخورد با خویشاوندان احترامی
همراه با محبث داشت و حقوق آنها را رعایت میکرد؛ نسبت به اعضای جامعه اخلاق
خوش داشت؛ مهمانتواز نسبت به همسایگان خوشرفتار و در انتخاب دوست
دقیق بوده و به دیدار آنها میرفت؛ تسبت به قشرهای مستضعف جامعه نیز بههمین
روش عمل میکرد؛ تسبت به یتیمان و تیازمندان مهربان بوده و حقوق آتها را رعایت
میکرد؛ نسبت به رفتار با کفار و اهلکتاب. ضمن رعایت احتیاط. از بدرفتاری پرهپز
میکرد بهگونهای که برخی از مخالفان بهدلیل اخلاق نیکو جذب آیشان شدند.
The present article is a research on the morality of Imam Ali with a special focus on Nahj al-Balagha. Undoubtedly، knowledge of the whole collection of religious teachings inspires a sense of moderation and enlightenment towards social life. The whole teachings in this field suggest that Imam Ali as the Commander of the Faithful behaved in the best way towards members of his family and individuals in the society. Imam Ali enjoined obedience
and kindness towards parents، and took good care of his wife helping her in household affairs. He also recommended good bringing up and education of children، and establishing emotional and affectionate relations with them، while himself sticking to these principles in his social life. He used to respect his relatives being affectionate to them and observing their rights. He was sociable، hospitable، and good tempered towards members of society. Imam Ali was good mannered towards neighbors، meticulous in making friends، and satisfying their rights. He was kind to the down- trodden
classes of the society، the orphans and the poor satisfying their rights too. Observing precautions in behaving towards unbelievers and the People of the Book، he avoided any kind of mistreatment so that some of his opponents were attracted to him due to his good manners.
خلاصه ماشینی:
"امام اطاعت ونیکی به والدین را توصیه میکرد؛نسبت به همسر خود توجه داشته و در کار خانههمکاری داشت؛نسبت به تربیت و آموزش و برقراری رابطۀ عاطفی با فرزندان توصیهفرموده و خود در سیرۀ عملی،به آن ملتزم بود؛در برخورد با خویشاوندان احترامیهمراه با محبت داشت و حقوق آنها را رعایت میکرد؛نسبت به اعضای جامعه اخلاقخوش داشت؛مهماننواز بود؛نسبت به همسایگان خوشرفتار و در انتخاب دوستدقیق بوده و به دیدار آنها میرفت؛نسبت به قشرهای مستضعف جامعه نیز به همینروش عمل میکرد؛نسبت به یتیمان و نیازمندان مهربان بوده و حقوق آنها را رعایتمیکرد؛نسبت به رفتار با کفار و اهل کتاب،ضمن رعایت احتیاط،از بدرفتاری پرهیزمیکرد به گونهای که برخی از مخالفان به دلیل اخلاق نیکو جذب ایشان شدند.
امام علی علیه السلام در این زمینه میفرماید: و إذا أسدیت إلیک ید فکافئها بما یربی علیها،و الفضل مع ذلکللبادیء؛ هنگامی که هدیهای برای تو میفرستند آن را به بهتر از آن مقابله کن،ولی با اینحال فضیلت از آن کسی است که ابتدا کردهاست(نهج البلاغه،حکمت 62).
امام علی علیه السلام در آداب اخلاق همسایگی فرمود:از خوش همسایگی احوالپرسیاز همسایه است(حرانی،ص 81)؛و نیز میفرماید: فتع صبوا لخلال الحم من الحفظ للجوار؛ در حمایت از همسایگان تعصب ورزید(نهج البلاغه،خطبه 192).
امام علی علیه السلام در ابعاد مختلف اخلاقی رفتاری نیکو داشت از جمله:نسبتبه والدین سفارش به اطاعت و نیکی میفرمود،نسبت به همسرشان توجهخاصی داشته و در کارهای خانه کمک میکردند،نسبت به فرزندان و تربیتآنها اهتمام داشتند،ارتباط و نیکی به خویشان را از ضروریات میدانستند وبه آنها احترام میگذاشتند و حقوق آنها را رعایت میکردند،مهماننواز بودندو در آداب عمومی معشارت در سیره امام علیه السلام میتوان به سلام کردن و اجازهگرفتن هنگام ورود،مصافحه و هدیه دادن اشاره کرد."