چکیده:
«تناسبات ملکوتی در هندسهء آفرینش»عنوان پایان نامهء تحصیلی سید حسام الدین سراج،نام آشنای موسیقی امروز است.از آنجا که مقدمهء این رساله نکات شایان توجهی را در برداشت،آن را به علاقهمندان مباحث نظری موسیقی و به طور کلی هنر،تقدیم میکنیم.
خلاصه ماشینی:
"[آیات 7 تا 9،سورهء سجده23/] «آن خدایی که هر چیز را به نیکوترین روی،آفرید و آدمیان را نخست از خاک بیافرید*آنگاه آفرینش نوع بشر را از آب بی قدر(نطفه بی حس)مقرر گردانید* پس آن(نطفهء بی جان)را نیکو بیاراست و از روح خود در آن دمید و برای شما گوش و چشم و قلب قرار داد(با وجود این همه احسان)باز،بسیار اندک شکر و سپاسگزاری حق میکنید.
بی پاسخ ماندن ریاضی در مقابل اعداد موهوم،اما به جواب رسیدن هندسه در این مورد و پیدایش تناسبات زیبا در هندسه،از همان نسبتهایی که در ریاضی موهوم مانده بود،بررسی اعداد مهم، ویژگیهای هر کدام و نحوه تجلی هر یک در اشکال هندسی و در طبیعت برای طراحی در معماری از جمله مطالب این فصل هستند.
در فصل سوم برخی از پلانهای معماری اسلامی تشریح گردیده و دستگاه هندسی خاص آنها به صورت خطوط اضافه بر روی «پلان»توضیح داده شده است.
و در بخش«فیزیک صوت و موسیقی»عوامل مطبوعیت در موسیقی،محدودهء شنوایی انسان از لحاظ«شدت صوت»و«فرکانس»،«هار مونیسیته در موسیقی»، «فرکانس نتهای اصلی»،«محدودهء اصوات در موسیقی اروپایی و ایرانی»بررسی گردیده و در انجام «فرکانسهای نوری و صوتی»با یکدیگر مقایسهشدهاند و نسبتهای مشابه زیبایی در آنها به دست آمده است.
و تحلیل تأثیر موسیقی و معماری بر انسان،فرهنگی که این دو هنر برای جوامع انسانی میسازند و همچنین نقش آنها در«ایجاد فضای معنوی»یا به تعبیر دیگر«تأثیر معنوی موسیقی و معماری بر روح انسان»و «جایگاه این دو هنر در سیر تجریدی هنرها»بررسی شده است."