خلاصه ماشینی:
"شطحیات دیگری نیز در اثار اهل عرفان و تصوف بیان شده است که برخی نامفهومند و گروهی آنقدر درظاهر تند و مخالف شریعت است که به جهت ابهام آفرینی یا ایجاد شبهه و تردید،ذکری از آنها نمیشود.
برداشت نادرست برخی افراد که درصدد بودهاند به هر عنوانتی شطحیات عرفانی را به گونهای توجیه و تفسیر کنند، سخنانی قابل تأمل دارند از جمله: حروف ابتدای برخی از سورههای قرآنی رمزهای شطح گونه است.
(7) همان گونه که بعضی از آیات قرآنی و احادیث، «متشابه»است و شرح و تفسیر آن را خداوند و راسخان در علم دانند،شطح نیز چنین است.
(01) دربارهء سر حروف ابتدای سورههای قرآنی،تفسیرها و نظرات بسیار مطرح شده است و هر چند به نظر برخی از مفسران،رموز و اسرار آن ناشناخته است،اما به گونهای نیست که مشابه شطحیات باشد.
شطح نزد اقوام دیگر در کتب دینی هندوان و دیگر آیینهای شرقی نیز شطحیات عرفانی به چشم میخورد:(11) ایسا اوپانیشاد:آن یگانه،هر چند هرگز تکاپویی ندارد،چابکتر از اندیشه است.
ابن عربی و شطحیات ابن عربی عارف نامدار جهان اسلام و تدوین کننده مبانی عرفان نظری و صاحب کتب متعدد عرفانی در آثار مختلف خود با دیدی انتقادی،شطحگویی را تحلیل و تبیین کرده است.
زبان حال شطح آن است که ولی،فقر و کوچکی خود را حس کند و به اصل خویش بازگردد و خودپسندی و تکبر از او دور شود.
چنین گفتههایی خوشایند طبع عوام است چون برای درک مقامات و احوال،سخنی از عبادت و تزکیهء نفس در میان نیست و حتی افراد کودن نیز چنین ادعاهایی توانند کرد و از این سخنان ظاهرا آراسته به هم توانند یافت."