چکیده:
تحقیق حاضر به بررسی مدیریت و سرپرستی خانواده و تبیین دیدگاه فقهی اسلام در این باره می پردازد. آنچه از دلایل شرعی در این ارتباط قابل استفاده است، را می توان در موارد ذیل خلاصه نمود: الف) تعبیرهایی نظیر قوام، قیم، راعی و... که در دلایل به کار رفته است، بیان می کند که در نظر اسلام، مدیریت و سرپرستی در خانواده عبارت است از: عهده دار شدن مسئولیت محافظت و مراقبت از همسر و فرزندان و توجه و رسیدگی به امور آنان در جهت تامین مصلحت و سعادت خانواده. اسلام به دلیل ویژگی ها و توانایی های فطری نظیر توان جسمانی بیش تر مردان و برتری قدرت اندیشه و تدبیر آنان در زندگی نسبت به زنان، این مسئولیت را برعهده مردان قرار داده است. ...
This research considers the subject of supervision and protection of family and expresses the Islamic jurisprudence point of view in this regard. The followings are inferred from the jurisprudential reasons: A. Terms such as ghavvam، ghayyem (custodian)، raei (protector) that are used in reasons، express that in Islamic point of view، superiority and protection of family mean to protect one’s wife and children ensuring the interests and prosperity of family and Islam gives this responsibility to man because of his physical and mental ability . B. In the viewpoint of Islamic lawgiver، wife’s conformance to husband is reasonable and the lawgiver just postulates wife’s deference to her husband in matrimony matters. C. Islam has given priority to principles such as appropriate manners، justice، Sharia rules submission، and so on for couples in order to protect family from damage and these principles show the boundaries of superiority and protection of family. D. Using terms such as zouj (husband) in the traditions and shifting husband’s rights to wife while he lacks the competence to manage his family، express that parity is achieved by shifting some husband’s rights to wife.
خلاصه ماشینی:
طرح ادله موضوع از قرآن مهم ترین آیه ای که دراین ارتباط میتواند مورد استدلال قرارگیرد، آیـه شـریفه ذیـل میباشد: «الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله بعضهم علی بعض وبما انفقوا من اموالهم فالصالحات قانتات حافظات للغیب بماحفظ الله واللاتی تخافون نشوزهن فعظوهن واهجـروهن فـی المضـاجع واضربوهن فان اطعنکم فلا تبغوا علیهن سبیلا ان الله کان علیا کبیرا؛ مردان سرپرست و نگهبان زنانند، به خاطر برتریهایی که خداوند [از نظرنظـام اجتمـاع ] بـرای بعضـی نسـبت بـه بعضی دیگر قرار داده است ، و به خـاطر انفـاق هـایی کـه از اموالشـان [در مـورد زنـان میکنند] و زنان صالح ، زنانی هستند که متواضـع ند ودر غیـاب [همسـر خـود ] اسـرار و حقوق او را، در مقابل حقوقی که خدا برای آنان قرار داده ، حفظ میکنند و اما آن دسـته از زنان را که ازسرکشی و مخالفتشان بیم دارید، پند و اندرز دهیـ د و [اگـر مـوثر واقـع نشد] در بستر از آن ها دوری نمایید و [اگر هیچ راهی جز شدت عمل ، برای وادار کردن آن ها به انجام دادن وظایفشان نبود] آن ها را تنبیه نماییـد واگـر از شـما پیـروی کردنـد، راهی برای تعدی بر آن ها نجویید.
با توجه به این نکته میتوان گفت : در بحث سرپرستی و اداره امور خانواده ، آیـ ه در مقام بیان این مطلب است که مردان به جهت برتری های خدادادی که همـان برتـری در قوه تعقل و رای و نظر و تدبیر باشد، و نیز به خاطر وظیفه انفاق و تامین هزینه خـانواده که بر دوش آنان قرار گرفته اسـت ؛ عهـده دار مسـئو لیت نگهبـانی و سرپرسـتی از زنـان هستند.