چکیده:
جهت نیل به اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور، بازار سرمایه ایران به عنوان یک بازار در حال توسعه می بایست همپای سایر تحولات کشور توسعه و تکامل یافته و قادر به پاسخگویی به نیازهای اساسی جامعه امروزی باشد. به این لحاظ توسعه بازار سرمایه ایران و متنوع کردن ابزارهای موجود در آن الزامی است. بنابراین با توجه به نیاز کشور به جذب سرمایه به منظور تامین مالی طرح های اقتصادی و زیربنایی و از طرفی کمبود منابع برای سرمایه گذاری در این طرح ها و همچنین کمبود سرمایه گذاری های خارجی به دلیل اعمال تحریم های اقتصادی، می توان از ابزارهای مالی (مصوب شورای عالی بورس و اوراق بهادار) در چارچوب قانون عملیات بانکی بدون ربا بهره جست. یکی از این ابزارها، صکوک استصناع است. این مقاله به روش توصیفی و تحلیل محتوی با استفاده از منابع کتابخانه ای، با معرفی صکوک استصناع و ضرورت و چگونگی شکل گیری آن، این صکوک را به عنوان ابزاری مناسب برای تامین مالی در بازار سرمایه معرفی می نماید. در ادامه نیز صکوک استصناع بر مبنای خرید دین، صکوک استصناع بر مبنای اجاره به شرط تملیک و صکوک استصناع رهنی را به عنوان گزینه های قابل انتشار در بورس اوراق بهادار پیشنهاد و در آخر نیز ویژگی های صکوک پیشنهادی را با یکدیگر مقایسه می نماید.
Along with other transitional developments Iranian capital market is also expected to expand and diversify in the course of country’s 20 year perspective development plan. Securities and exchange council has recently authorized several financial instruments in order to meet the needs of the market for financing various economic projects. One of these instruments is the “ISTISNA' Sukuk”. This paper introduces this new financial instruments and gives a clear description of it، and its various forms such as “debt purchase Sukuk”، “lease to own Sukuk”، and “mortgage based Sukuk”. Finally various features of the proposed sukuk are compared and analysed.
خلاصه ماشینی:
"١ همانگونه که ملاحظه میشود به دلیل حذف اوراق قرضه و عدم امکان تـأمین مـالی دولـت از این طریق ، دولت به سمت استقراض از بانک های تجاری و بانک مرکزی حرکت کـرد ولـی اگـر بتوانیم علاوه بر اوراق مشارکت جایگزین دیگری برای اوراق قرضه معرفـی نمـاییم کـه مشـکلا فقهی نداشته باشد تا به عنوان یک ابزار مالی برای تـأمین مـالی دولـت یـا حتـی فرا ـر،تـأمین مـالی طرحهای غیردولتی از آن استفاده نمـاییم ، در ایـن صـورت عـلاوه بـر حـل مشـکل تـأمین مـالی ب ه صورتی مطلوب میتوانیم ابزاری کارا در اختیـار نظـام بـانکی کشـور قـرار داده تـا از آن طریـق ـه اعمال سیاست های پولی مناسب نیز اقدام نمایند.
مقایسه ویژگیهای انواع صکوک استصناع پیشنهادی میتوان خصوصیات انواع صـکوک استصـناع مطـرح شـده در ایـن مقالـه در قالـب جـدول زیـر خلاصه نمود: صکوک صکوک استصناع صکوک استصناع ردیف شرح استصناع مبتنی مبتنی بر اجاره به شرط رهنی بر خرید دین تملیک 1 بازدهی ثابت + + + 2 سررسیدمعین + + + پرداخت مبلغ مازاد بر قیمت اسمی 3 اوراق - + + در بازار ثانویه روش کسب بازدهی توسط 4 تنزیل دین دریافت اجارهبها دریافت اجارهبها خریداران بدهی بانی به اجاره دارایی که در آینده فروش دارایی که در ٥ پشتوانه انتشار در بازار پیمانکار ساخته خواهد شد.
٤. انتشار صکوک استصناع مبتنی بر اجاره به شرط تملیک در بورس اوراق بهادار بـه دلیـل این که به منزله اجاره دادن مالالاجاره توسط مسـتأجر بـه غیـر بـوده و ایـن امـر بـه رابطـه حقوقی بین موجر و مستأجر خدشه ای وارد نمیسازد، مورد تأیید فقه شیعه و اهـل سـنت بوده و از این نظر نسبت به نوع دیگر اوراق مطرح شده مزیت دارد."