خلاصه ماشینی:
این نوع عبارتها از نظر عناصر ساختاری و گونهء ترکیبی خود به سه الگوی متمایز کلی تعمیم مییابند که به ترتیب فراوانی آنها در پیکرهء مورد بررسی،در زیر معرفی و بررسی میشوند: الگوی نخست عنصر نخست عنصر دوم اسم خاص یا عام اسم معنا عبارت توصیفی همان طور که از طرح الگوی نخست مشاهده میشود،عبارتهای مبتنی بر این الگو از دو عنصر ساخته شدهاند:عنصر نخست در آنها اکثرا اسم خاص و بعضا اسم عام میباشد و جایگاه عنصر دوم آنها با یک اسم معنا اشغال میگردد.
داور مهدی سیاست،مهدی امت پناه رستم حیدر کفایت،حیدر احمد لوا دهر شبانگه لقا،تازه شد از تو چو صبح تا به زبان قبول،یافت ز حضرت جواب شاه فلک جنیبت،خورشید عرش هیبت بهرام گور زهره،برجیس بحر خنجر صدر براهیم نام،راد سلیمان جلال خواجه موسی سخن،مهتر احمد سخا شاه عراقین طراز،کز پی توقیع او کاغذ شامی است صبح،خامه مصری شهاب از این نوع عبارتهای توصیفی تعداد 52 فقره در پیکرهء جمعآوری شده از قصاید بلند و ترکیب بندهای خاقانی شروانی یافت میشود که عنصر نخست در اکثر آنها اسم خاص است و تنها جایگاه معدودی از آنها با اسم عام اشغال میگردد.
ابیات زیر نمونههایی از این الگو هستند: مهدی دجال کش،آدم شیطان شکن موسی دریا شکاف،احمد جبریل دم شاه ملایک شعار،شیر ممالک شکار خسرو اقلیم بخش،رستم توران ستان شاه مجسطی گشای،خسرو هیئت شناس رهرو صبح یقین،رهبر علم الکتاب از این نوع عبارتها تعداد 12 فقره در پیکره مورد بررسی وجود داشته است و برخی از آنها بدون موصوف به کار برده شدهاند.