چکیده:
الگوی برنامة درسی مذاکرهای، رهیافتی نو برای تمرکززدایی از آموزش متوسطه(دکتر طاهره جاویدی کلاته جعفرآبادی)
هدف اصلی این مقاله معرفی برنامه درسی مذاکره ای و تصریح نقش آن در تمرکززدایی از آموزش متوسطه می باشد. براساس الگوی برنامه درسی مذاکره ای، مشارکت دانش آموزان در فعالیتهای مدرسه، محدود به امور اجرایی نمی شود، بلکه به دانش آموزان اجازه داده می شود تا در حوزه های سیاست گذاری، تصمیم گیری و قانونگذاری نیز شرکت کنند. از این رو در این الگو امکان بیشتری برای تمرکز زدایی از نظام آموزش متوسطه فراهم می شود. سوالات اصلی این مقاله عبارتند از: چگونه می توان برنامه درسی متوسطه را بگونه ایی طراحی نمود که امکان مذاکره و چالش های فکری بین دانش آموزان در خصوص عناصر برنامه درسی فراهم نماید؟ و جگونه از این طریق می توان زمینه تمرکز زدایی از آموزش متوسطه را فراهم نمود؟ در این مقاله، به منظور پاسخگویی به این سوالات، ابتدا ملاکهای مورد نیاز در طراحی عناصر برنامه درسی مذاکره ای، به منظور فراهم کردن امکان تعامل و رایزنی میان دانش آموزان و سایر عناصر ذیربط نظیر مدیران، برنامه ریزان و ... تصریح می شود، آنگاه نقش برنامه درسی مذاکره ای درتمرکز زدایی از نظام آموزش و پرورش متوسطه مورد بررسی قرار می گیرد
The purpose of this article is to explore the concept of negotiated curriculum and to investigate its role in the process of decentralizing secondary school curriculum.By definition, this design of curriculum involves students in the deliberating policy and program development. Students‘ role, in other words, is not limited to the implementation or enactment phase. The main questions that have guided author‘s pursuit in writing this essay are as follows: How could secondary curriculum be designed to ensure responsiveness to the issues and challenges that are faced by students?How could this model of curriculum contribute to the decentralization process atthe secondary leve
خلاصه ماشینی:
با نظر به این مطالب،برنامهی درسی مذاکرهای در دورهی متوسطه فرصت مغتنمی را برای هم فکری، رایزنی و مشارکت دانشآموزان در طراحی عناصر برنامه و تمرکززدایی از آن فراهم میگردد.
بسیاری از ویژگیهایی که برای برنامهی درسی مذاکرهای بیان شده،با نظر به نظام آموزش و پرورش فعلی جمهوری اسلامی ایران است.
باتوجه به توضیحات مطرح شده در برنامهی درسی مذاکرهای،دانشآموزان میتوانند در تعیین آن قسمت از محتوا،که به زندگی سیاسی-اجتماعی(مثل دروس عمومی)مربوط میشود، مشارکت فعالانه داشته باشند و از طریق مناظره و مذاکره و استدلال میتوانند به نیازهای مشترک جمعی صراحت بخشند.
برای مذاکرهای کردن برنامهی درسی توجه به سه محور اساسی،ضروری است: الف)حضور و مشارکت فعالانه دانشآموزان در فرآیند ارزشیابی از خود و دیگران برخی از متخصصان برنامهی درسی بر این باورند که اگر نظر دانشآموزان راجع به عناصر متفاوت برنامهی درسی،به ویژه بعد ارزشیابی خواسته شود،انگیزهی آنها برای یادگیری بیشتر برانگیخته میشود(1999، reniaR ).
این امر باعث میشود فرصتی فراهم آید تا افرادی تربیت شوند که قابلیت اجرای برنامه درسی غیرمتمرکز را داشته باشند و این خود فرآیند تمرکززدایی آموزش و پرورش را تسریع میکند.
همانطور که اشاره شد،برخی از مهمترین ویژگیهای این نوع برنامه درسی عبارت است از: در بعد هدف،برنامهی درسی مذاکرهای فرصتهایی را به منظور فهم اهداف آرمانی و تعیین اهداف واسطهای و عینی برای دانشآموزان فراهم میآورد.
بنابراین،پیشنهاد میشود در فرآیند تحقق تمرکززدایی از نظام آموزشی ایران،دورههای آموزشی برای مدیران و معلمان درنظر گرفته شود تا با اهمیت و چگونگی تدوین برنامهی درسی مذاکرهای آشنا شوند و از این طریق در وضعیتی قرار گیرند که در صورت تفویض اختیار از مرکز،بتوانند در تنظیم برنامههای درسی نقش سازندهای ایفا کنند.