چکیده:
وقوع بارشهای رگباری و شدید، از جمله ویژگیهای آب و هوایی نواحی خشک و نیمهخشک است که موجب بروز سیل میشود. وقوع چنین بارشهایی حاصل ترکیب شرایط سینوپتیکی و محیطی است. عبور سیکلونهای مدیترانهای، مهمترین عامل بروز بارشهای سیلآسا در ایران است، اما در برخی مناطق ایران از جمله نواحی جنوبی و جنوب غربی، اثری از سیکلونهای مدیترانهای نیست. در این پژوهش با استفاده از آمار روزانه بارندگی در ایستگاه سینوپتیک اصفهان طی سال 1951 تا 2005 میلادی روزهای با بارش شدید مشخص شده و با استفاده از تحلیل الگوهای سینوپتیکی جو، رابطه وقوع بارشهای شدید در شهر اصفهان با سامانههای جوی حاکم بر کشور ایران و نواحی اطراف آن بررسی شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که عامل اصلی بروز بارشهای شدید و سیلزا در شهر اصفهان، ورود سامانه کمفشار سودانی از جنوب غرب کشور به این منطقه است که البته اگر شرایط صعود محلی مانند گرمای زمین هم فراهم باشد، شدیدترین بارشها در شهر اصفهان رخ میدهد و در واقع بروز بارشهای شدید در شهر اصفهان منشأ سودانی دارد و اگر با ورود سیستمهای مدیترانهای همراه باشند، بارشهای شدیدتری رخ میدهد.
خلاصه ماشینی:
"بررسی الگوهای هوا در تراز دریا (شکل های شماره 1 تا 6) در روزهای قبل و هنگام وقوع بارش سیلآسای روز 12 آذر 1357 نشان میدهد که از روز هشتم آذرماه یک مرکز کمفشار با فشار هسته مرکزی حدود 990 هکتوپاسکال بر روی نواحی جنوب شرقی اروپا مستقر شده که این مرکز همان کمفشار مدیترانهای است که بر روی دریای مدیترانه شکل گرفته است و همراه با بادهای غربی به سمت ایران در حال حرکت است.
در لایههای بالاتر جو هم در این زمان استقرار فرود بلند مدیترانه بر روی ایران قابل مشاهده است، که وجود این سامانه به همراه وجود کمفشار سودانی در تراز دریا در این زمان و گرمای هوای سطح زمین موجب صعود شدید هوا و بروز بارشهای سیلآسا میشود.
بررسی وضعیت سامانههای جوی قبل و هنگام وقوع چنین بارشهایی نشان میدهد که بروز این بارشها بیشتر بر اثر ورود سیستم کمفشار سودانی از جنوب و جنوب غرب به این استان است که اگر با شرایط صعود محلی همراه باشد، بارشهای شدیدی ایجاد میکند.
اگر در زمان ورود کمفشارهای سودانی به ایران، موج بادهای غربی به همراه سیستمهای مدیترانهای هم بر روی ایران گسترش داشته باشند، ترکیب این دو سیستم میتواند بارشهای شدیدتری را ایجان نماید که وقوع بارش 48 میلیمتری در روز 12 آذرماه سال 1357 حاصل همین امر بوده است."