چکیده:
کتاب مصباح المتهجد نخستین کتاب جامع و روشمند در زمینه گردآوری کتاب ادعیه شیعی به شمار میرود. در این کتاب ادعیه ماه رمضان از میان ماههای قمری جایگاه ویژهای دارد. انتخاب نه دعا از ادعیه ماه رمضان، و تحلیل آن از نظر سند بر اساس کتاب مصباح، محور این نوشتار است. ادعیه مذکور به علت مرسل بودن در کتاب مصباح، در مهمترین کتابهای معتبر شیعه مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی اعتبار سند و راویان، از مجموعه دعاها، شش دعا با دلایل ضعیف بودن راوی، موقوف و مرفوع و یا مرسل بودن، باعث ضعف سند گردید؛ که این ضعف را کثرت نقل، متنی محکم و متین که عدم مغایرت با قرآن کریم و احادیث و سیره قطعی معصوم 7 را شامل میشود، جبران کرده است.
خلاصه ماشینی:
"همانطور که اشاره شد، نقل ادعیه ماه رمضان علاوه بر کتاب مصباح شیخ طوسی در کتب معتبر دیگری نیز به چشم میخورد، که در این نوشتار علاوه بر معرفی آنان ـ به ترتیب زمانی حیات مولفان ـ به صورت اجمال، به چگونگی سند در این مصادر پرداخته است.
دعای اول ـ دعای پیامبر 9 هنگام رویت هلال ماه رمضان کلینی، ج 4، ص70، سند دعا را این چنین ذکر کرده است : علی بن إبراهیم عن أبیه عن حماد بن عیسی عن إبراهیم بن عمر الیمانی عن عمرو بن شمر عن جابر عن أبی جعفر 7 قال کان رسول الله 9 إذا أهل هلال شهر رمضان استقبل القبلة و رفع یدیه فقال : «اللهم!
(طوسی، ص 540) این دعا را نیز به ترتیب قرن، صدوق به صورت مرسل فقط ذکر نام معصوم 7، 1413، ج 2، ص 100؛ طوسی (م460) به نقل از کلینی، 1365، ج 4، ص 196؛ سیدبن طاووس (م664) باکمی اضافات و سندی متفاوت به صورت مرسل: رواه محمد بن الحنفیة عن مولانا امیرالمومنین علی بن ابیطالب 7 قال کان رسول الله 9.
(طوسی، ص 610) مصادری که این دعا در آنجا نقل شده است به ترتیب قرن عبارتند از: صدوق (م381) به صورت مرسل فقط ذکر نام معصوم 7، 1413، ج 2، ص 104 با تغییرات؛ مفید (م413) بدون سند، 1413، ص 332؛ طوسی (م460) بدون سند، 1365، ج 3، ص 111."