خلاصه ماشینی:
"13 به نظر میرسد که این نوع برداشت از طب اسلامی نیز سطحینگری میباشد؛ زیرا در نوشتههای برخی پزشکان مسلمان، مطالبی بیان شده است که با بدیهیترین موضوعات دین سازگاری ندارد و در پارهای موارد، بین توصیهها و نظرهای طب سنتی با دین اسلام تعارض مشاهده میشود؛ مانند موضوع شراب که دین اسلام مصرف آنرا بهطور کلی نهی کرده است؛ اما کتابهای طب سنتی در توصیه به مصرف آن و استفاده درمانی از این ماده، مطالب مفصلی بیان کردهاند که به یک نمونه، بسنده میگردد: شراب: خوردن آن، بر حسب مزاجها مختلف است.
نکته دیگر آنکه دارو و روشهای درمانی، دارای عوارض جانبی میباشند و ممکن است گاهی به مرگ بیمار منجر شوند؛ اما در متون دینی اشاره شده که در صورت به کاربردن تلاش کامل و دقت فراوان در تشخیص بیماری، باید به درمان آن همت گماشت و نباید به صرف وجود احتمال این عوارض جانبی، پزشک را در درمان سست نمود.
محدودیت نوشتار، مانع از بیان کامل حیطه طب اسلامی گردید و به ذکر نمایی کلی از طب اسلامی اکتفا شد؛ اما باید اذعان داشت که ثروت و گنج بزرگی در آموزههای دینی پیرامون مباحث طبی ـ به معنای اعم ـ وجود دارد که متأسفانه به مرور زمان و در طول تاریخ ـ و به خصوص در قرون اخیر ـ به علت قصور یا تقصیر مسلمانان از اذهان پاک گردیده و در رفتار مسلمانان نیز کمتر این امور را مییابیم و این در حالی است که ائمه(ع) در مباحث مختلف طبی به صورت واسع و شامل، مطالبی را مطرح نمودهاند که آشنایی با آنها میتواند نقطه عطفی برای دانشمندان و مردم فراهم سازد."