چکیده:
در این مقاله، نگارنده ضمن اشاره به نکات مثبت کتاب حقوق مدنی ـ
الزامهای خارج از قرارداد: ضمان قهری تألیف دکتر کاتوزیان، و اهمیت آن،
اشکالاتی را بر آن وارد دانسته و این اشکالات را در بخش شکلی و محتوایی
مطرح کرده است. در بخش شکلی، به اغلاط تایپی، ناهماهنگیهای موجود در
نگارش پاورقیها و مستندنبودن برخی مطالب اشاره شده در بخش
محتوایی، برخی از استدلالها باتوجه به مبانی حقوقی و فقهی نقد و مواردی
از نظرهای متعارض در قسمتهای مختلف کتاب مطرح شده است. به اعتقاد
نگارنده، برخی از اشکالات شکلی، طبیعی و عادی است و بعضی از ایرادهای
محتوایی میتواند زمینه مباحثات علمی را ایجاد کند.
خلاصه ماشینی:
"اولا، بحث مبسوط و مفصلی در موضوع خود ارائه شده است که مشابه آن در نوشتههای حقوقدانان داخلی کمتر بهچشم میخورد؛ ثانیا، مطالب کتاب در حد قابلتوجهی، با مستندات و منابع علمی مطرح شده است که این امر آن را از برخی تألیفات خوب اما بدون استناد، متمایز میکند؛ ثالثا، مباحث کتاب با توجه به منابع حقوق مدنی ایران (حقوق اسلام و حقوق خارجی)، بهصورت تطبیقی ارائه شده است؛ که نهتنها به ارزش نظری مباحث میافزاید، بلکه از نظر کاربردی میتواند فوایدی را دربر داشته باشد.
ک. : سیدمیرزاحسن بجنوردی، القواعدالفقهیه، ج 4، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم، بیتا، ص 13) درمورد ضمان پزشک، اگرچه به قاعده اتلاف استناد شده است، اولا در اینباره اختلافنظر وجود دارد و برخی نیز قایل به عدم ضمان هستند، ثانیا تلف تسبیبی را نیز میتوان تصور کرد، ثالثا با توجه به مثالهای مختلف ممکن است اهمیت دعا در این حکم دخالت داشته باشد، همچنانکه بعضی از فقیهان نیز به آن اشاره کردهاند (شیخ محمدحسن نجفی، جواهرالکلام، ج 42، چ 8، دارالکتاب الاسلامیة، 1356 ه .
در ص 260، در برخی از موارد، از عنوان ایفای ناروا برای توجیه احکام غصب و ضمان ید استفاده شده است، که صحیح بهنظر نمیرسد؛ زیرا ایفای ناروا بیشتر ناظر به پرداخت کننده است درحالیکه ضمان ید به گیرنده و متصرف توجه دارد و همچنین عنوان ضمان ید برای مواردی مانند ماده 303 ق.
در خاتمه، لازم است ضمن قدردانی مجدد از نویسنده محترم و تمامی کسانی که در راه توسعه علم و پژوهش تلاش میکنند، به این نکته توجه شود که وجود برخی از اشکالات، ازجمله موارد شکلی در کتاب مفصلی مانند کتاب مورد نظر، طبیعی و عادی است؛ و در بعضی از ایرادهای ماهوی نیز ممکن است مجال بحث و پاسخ وجود داشته باشد."