خلاصه ماشینی:
با چنین رویکردی به تاریخ، دانشآموزان به این اعتقاد میرسند که تاریخ چیزی نیست جز گزارشی از وقایع بسیار زیاد که یکی پس از دیگری رخ دادهاند و وظیفۀ آنها هم این است که تا حد ممکن این وقایع را براساس زمان رخدادشان حفظ کنند و در امتحان نمره بیاورند.
۵ مهدی کیوان، استاد تاریخ، در مصاحبهای که مجلۀ «رشد آموزش تاریخ» در سال ۱۳۸۰ (شمارۀ ۸) با عنوان «تفکر تاریخی»، با وی انجام داده مطالبی را بیان میکند که اگرچه طبقهبندی نشدهاند، از فحوای آنها میتوان این نکات را در زمینۀ تفکر تاریخی برداشت کرد: * تاریخ موضوعی دیالکتیکی است، در حالی که در مدارس آن را مکانیکی درس میدهند.
برای مثال میتوان گفت اینکه ما میتوانیم کتاب «گلستان سعدی» را بخوانیم و تا حدود زیادی بفهمیم، نشان میدهد که این جنبه از تاریخ کشورمان، یعنی زبان فارسی، تقریبا بدون تغییر استمرار یافته است.
درواقع، درک این تغییر در طول زمان محور اصلی تفکر تاریخی است.
شواهد ما برای آگاهی از رخدادهای تاریخی نیازمند مدارک و شواهد هستیم؛ اما این مدارک و شواهد چگونه ما را به آگاهی میرسانند و میزان اعتبار آنها چقدر است؟ به عبارت دیگر: - ما چگونه دربارۀ گذشته کسب آگاهی میکنیم؟ - چگونه تصمیم میگیریم از صحت واقعهای که در گذشته رخ داده است مطمئن شویم؟ - تحلیل انتقادی گذشته یکی از مهارتهای مهمی است که باید در خود و دانشآموزان توسعه دهیم.
9. Roy Rosenzweig and David Thelen, The Presence of the Past: Popular Uses of History in American Life (NEW York: Columbia University Press, 1998).