چکیده:
اگرچه اسناد به زبان ایلامی قدیم نادر هستند،ازشوش دردورة سوکل مخ هابیش از ٥٠٠ سند حقوقی به زبان اکدی و در موضوعات مختلف به دست آمده است که فرصتی بی نظیر برای مطالعه نهادهای حقوقی واجتماعی ایلام فراهم می کند. مقاله حاضر ضمن ویرایش و ترجمهسه اجارة نامه ایلامی از دوره سوکل مخ ها به بررسی ماهیت قراردادهای معروف به (esip-tabal)می پردازد. مطالعه تطبیقی با قانون حمورابی نشان میدهد که احتمالا نوع خاصی از رهن در قالب عقد اجاره پنهان شده تا امکان اخذ بهرة بیش از نرخ جایز فراهم شود. مقاله حاضر ابتدا برای مشخص کردن بستر تاریخی تقسیم بندی تاریخ ایلام باستان را توضیح می دهد. سپس اهمیت اسناد اکدی شوش بررسی و سرانجام متن سه اجارة نامه زمین کشاورزی از نوع (esip-tabal) از دیدگاه صورت و ماهیت قرار داد مطالعه خواهدشد.
خلاصه ماشینی:
اجاره نامۀ زمین کشاورزی : تحلیل سه سند حقوقی ازایلام باستان به همراه ویرایش متن اکدی (ازص ٢١تا ٣٨) حسین بادامچی ١ استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران تاریخ دریافت مقاله :٩١/٨/١٧-تاریخ پذیرش قطعی :٩١/١٠/١٧ چکیده اگرچه اسناد به زبان ایلامی قدیم نادر هستند،ازشوش دردورة سوکل مخ هابیش از ٥٠٠ سند حقوقی به زبان اکدی و در موضوعات مختلف به دست آمده است که فرصتی بی نظیر برای مطالعۀ نهادهای حقوقی واجتماعی ایلام فراهم می کند.
واژه های کلیدی : ایلام ، اجاره ، قرارداد، وثیقه ، سوکل مخ ، باستان ، رهن ، esip-tabal ١ -دورة ایلامی ابتدایی (Proto-Elamite Period): از ٣٣٠٠ تا ٣٠٠٠ ق م دورة ایلامی ابتدایی نام دارد که دراین خط ایلامی ابتدایی احتمالا به طور مستقل درفلات قارة ایران ابداع شدوآثار آن ازشوش درغرب تاشهر سوخته درشرق ایران پیدا شده است .
اجاره نامۀ زمین کشاورزی : صورت وماهیت قرار داد esip-tabal سه سند اجاره که درادامه ویرایش وترجمه می شوند، تاریخ ندارند اما سلونن آنها رابه دوره متأخر (ngeren PeriodeDie Texte der ju)نسبت می دهد (٣٠.
Koschaker,p)این اسناد نشان میدهند که قراردادهای esip-tabal بی شک قرارداد وام ازنوع Kapitalantichrese هستند، یعنی وام دهنده درعوض سرمایه ، منفعت مال (وثیقه ) رادریافت می کند.
قانون حمورابی این قرارداد بردار وببر رامعتبر نمی شناسد وبرای حمایت اززارع با طرح راه حلی پیچیده دخالت می کند:درهردوحالت محصول به مالک مزرعه یعنی مدیون تعلق دارد، اما وظیفه مدیون برحسب مورد متفاوت است .
1962, Untersuchungen zur Schrift und Sprache des Altbabylonischen von Susa mit Berücksichtigung der Mâlamir-Texte, StOr 27, Helsinki.