خلاصة:
همة هم و غم فوکو در کتاب تولد زیست سیاست پایاندادن به بسیاری از بدفهمیها و سوءتعبیرها از برخی از مفاهیم اندیشۀ سیاسی، برای مثال نئولیبرالیسم، است. آنچه فوکو در این کتاب پیش روی ما مینهد، بیش از آنکه توصیف یا تفسیری از سیر تطور مکاتب سیاسی و فکری باشد، شرحی مبسوط از اصول کلی هستیشناختی، معرفتشناختی، و روششناختی آنهاست. بنابراین، کتاب تولد زیست سیاست را باید در چهارچوب کلی نظریۀ فوکو در باب «گفتمان» ادراک کرد؛ نظریهای که با ابتنای بر میراث فلسفی غنی گذشتگان مطرح میشود و اثری ژرف را در آیندگان باقی میگذارد؛ نظریهای که از زاویۀ دیدی مبتنی بر «انتظام در پراکندگی» ارائه میشود و وحدت یک گفتمان را در ناهمپیوستگی و برهمکنش وجوه افتراق ابژههای آن جستوجو میکند.
ملخص الجهاز:
حال ، پرسـش ایـن است که فوکو در کتاب تولد زیسـت سیاسـت بـه دنبـال چیسـت ؟ آیـا او همچـون یـک تبارشناس درصدد است تا به «شکوه خاستگاه ، منشأ، و بنیاد بخندد» (همان : ١٤٧)، و آن هـا را واسازی کند؟ یا این که همچون یک دیرینـه شـناس مـی خواهـد بـه تحلیـل ویژگـی هـا، خصیصه ها، و جنبه های اصلی و کلی کردارهای گفتمانی بپردازد (١٢ :١٩٩٧ ,Foucault)؟ در پاسخ باید گفت که او در این کتاب ، در مقام یک دیرینه شناس ، به قواعـد صـورت بنـدی ای علاقه مند است که حـاکم بـر ابـژه هـا، مفـاهیم ، و عملکردهـای گفتمـان هـای لیبرالیسـتی ، اردولیبرالیستی ، و نئولیبرالیستی است (یعنی «شرایط امکانیت » هر یک از این گفتمان هـا).
نقد و ارزیابی اثر همان گونه که در کتاب تاریخ جنون در عصر کلاسیک ، فوکو به مطالعۀ تکامـل روانکـاوی بر اساس نهادهای زندان بنیاد و کیفری می پردازد تا از این طریق نشان دهد کـه تحـت چـه شرایطی و با چه تأثیراتی گفتمان جنون اعمال می شده است ، بر همین اسـاس ، او در کتـاب تولد زیست سیاست مطالعۀ خود را به فن لیبرالی حکومت کردن اختصـاص داده اسـت .
در کدام گفتمان ، تحت چه رژیم هایی و به چه شیوه ای تئـوری پـردازی تنظـیم قـدرت عمومی توانست شکل بگیرد؟ تحلیل مصـلحت حکـومتی بـه اشـکال نخسـتین لیبرالیسـم برمی گردد و بر دو نمونۀ معاصری متکی است که به نظر پارادایمی می رسند و این امکان را می دهند که نشان دهیم ، برخلاف تصوری که بر تحلیل رفتن دولت پافشاری مـی کنـد، فـن لیبرالی حکمرانی بی وقفه به تئوریزه کردن ضرورت دخالت حکومتی در درون جامعۀ مـدنی به شیوه ای که شرایط لازم برای آزادی بازار ایجاد شـود، پرداختـه اسـت .