خلاصة:
کاهش بحران و نیل به توسعۀ پایدار نیازمند شناخت و تبیین درست از ماهیت و ابعاد جوامع و مکان¬ها در برابر مخاطرات طبیعی(زلزله) دارد. از اینرو ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله در ابعاد مختلف می¬تواند نقش بسزایی در مدیریت و ارزیابی خطر پذیری ناشی از این پدیده طبیعی ایفا نماید. که پژوهش حاضر با ماهیت توسعه¬ای- کاربردی، روش توصیفی- تحلیلی، هدف ارزیابی و اولویت¬بندی میزان آسیب پذیری اجتماعی شهر در برابر مخاطره طبیعی(زلزله)، و بهره¬گیری از مدل¬های کمی TOPSIS و GIS، نرم افزارهای Excel و SPSS به بررسی موضوع پرداخته است. همچنین به منظور کاهش ضریب خطا و تعیین دقیق¬تر پیش¬بینی¬ها، 50 متغیر از زیرمجموعه شاخص¬های اجتماعی-اقتصادی، فیزیکی-کالبدی و جمعیت مناطق شهر یزد را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. نتایج نشان می¬دهد میانگین آسیب پذیری در مناطق برابر 412/0 درصد بوده که منطقه 2 با میزان TOPSIS، 642/0 درصد آسیب پذیرترین منطقه، منطقه 3 با میزان TOPSIS، 411/0 درصد، آسیب پذیری در حد متوسط و در نهایت منطقه 1 با میزان TOPSIS، 183/0 درصد کمترین آسیب پذیری اجتماعی در برابر زلزله را در مناطق شهر یزد دارا می¬باشد.درصد آسیب پذیرترین منطقه، منطقه 3 با میزان TOPSIS، 411/0 درصد،
ملخص الجهاز:
ارزیابی و رتبه بندی آسیب پذیری اجتماعی شهرها دربرابر زلزله با مدل TOPSIS و GIS (نمونۀ موردی شهر یزد) سعید ملکی ١*، الیاس مودت ٢، محمدعلی فیروزی ٣ ١- دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران ٢- کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران ٣- دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران دریافت : ٩٢/٧/٩ پذیرش : ٩٣/١/٢٣ چکیده کاهش بحران نیازمند شناخت و تبیین درست از ماهیت و ابعاد جوامع و مکان ها دربرابر مخاطرات طبیعی (زلزله ) است .
هدف این پژوهش ، ارزیابی و اولویت بندی میزان آسیب پذیری اجتماعی شهر (یزد) دربرابر مخاطرة طبیعی (زلزله ) است .
جامعۀ آماری تحقیق پنجاه محله در قالب سه منطقـه در شـهر یـزد است و از پنجاه متغیر، از شاخص های اجتمـاعی - اقتصـادی، فیزیکـی- کالبـدی و جمعیـت ، به منظور رتبه بندی آسیب پذیری اجتماعی منـاطق اسـتفاده شـده و درنهایـت ، داده هـا بـا مـد TOPSIS و GIS در نرم افزار SPSS و EXCEL تجزیه و تحلیل شده است .
امروزه ، این توصیف از آسیب پذیری مفهومی محدود، فنی و به طور کلـی فیزیکـی از آن اسـت (١٨ :٢٠٠٤ ,Wisner ;١٦ :٢٠٠٠ ,Smith)؛ زیـرا در مطالعـۀ آن خصیصه ای از سیستم زوجی انسانی- محیطی ١ ایجاد شده است ( ,Scott &Cutter, Mitchell ٩٤ :٢٠٠١ ,Weichselgartner ;٧٣٧ :٢٠٠٠).
, "Social Vulnerability Assessment Case Zanjan Earthquake", Journal of Urban and Regional Studies and Research, Vol. 2, No. 7, 2010.