خلاصة:
تحقق دادرسی منصفانه مستلزم رعایت اصول دادرسی در رسیدگی توسط دادگاههاست. ازآنجا که داوری قضاوت شمرده میشود، در داوری نیز باوجود غیرتشریفاتی بودن رسیدگی، داور یا هیئت داوری ملزم به رعایت اصول دادرسی است. فقدان هرگونه جانبداری ناروا از یکی از طرفین و ترافعی بودن رسیدگی از اصولی است که داور مکلف به رعایت آنهاست. استقلال، بیطرفی و مساوات در رفتار داور با طرفین از ارکان عدم جانبداری در رسیدگی داوری است. ابلاغ مناسب و اعطای فرصت دفاع، عناصر تحقق اصل ترافعی بودن رسیدگی داوری هستند. در این پژوهش چگونگی رعایت اصول دادرسی در رسیدگی داوری بررسی و تحلیل خواهد شد.
ملخص الجهاز:
درواقع ، مبنا و منطق نظریۀ اعراض مطلق ، این است که چون دیوان داوری قدرت و اختیار خود را از ارادة طرفین می گیرد نه از دولت ، و از آنجا که تعهدات ناشی از دادرسی منصفانه در اسناد حقوق بشر فقط بر دولت و هیئت حاکمه تحمیل می گردند نه بر روابط خصوصی افراد، پس رعایت اصول یادشده در رسیدگی به وسیلۀ داور یا هیئت داوری اجباری نیست (٥٨٠-٥٧٣ .
٢. نظریۀنمایندگی ١ به اعتقاد برخی از نویسندگان داوری تجاری بین المللی، چون داوری وظیفه و نقش شبه قضایی را انجام میدهد، بنابراین در رسیدگی داوری نیز اصول دادرسی منصفانۀ پیش بینی شده در اسناد حقوق بشر باید از سوی داور رعایت شود (٢٠٣.
Distinction between voluntary and compulsory arbitration theory از سوی مرجع رسیدگیکننده است ، پس باید گفت در رسیدگی داوری نیز اصول دادرسی باید از سوی داور یا هیئت داوری رعایت شود.
اگرچه در مقررات داوری قانون آیین دادرسی مدنی دادن فرصت دفاع به هریک از طرفین تصریح نشده ، ولی رویۀ قضایی در پرونده هایی که اصل ترافعی بودن رسیدگی از سوی داور رعایت نشده باشد، بر بطلان رأی قاطع است .
دربارة استانداردهای استقلال و بی طرفی در داوری تجاری بین المللی در حقوق داوری ایران باید گفت ، همان استانداردهایی که در رسیدگی دادگاه ها برای استقلال و بی طرفی قضات اعمال می شود، در خصوص داور نیز باید رعایت شود.