خلاصة:
«زراره بن اعین» از راویان جلیل القدری است که از یک سو مورد مدح روایی و توثیق جمعی تحت عنوان اصحاب اجماع قرار گرفته و از سویی دیگر، با لعن و ذم شدید مواجه شده است. در آثار رجالی دلایل و توجیه های مختلفی در باره روایات لعن زراره بن اعین ارائه شده است. برخی، با اتکا به ضعف سند، آنها را کنار گذاشته اند و برخی دیگر، صدور این گونه روایات را به جهت تقیه می دانند. در کتب رجال از باور به استطاعت، به عنوان بدعتی که زراره بدان قایل بود، نام برده اند. این مقاله با بررسی سند و متن روایات لعن نشان داده است، روایاتی که زراره بن اعین در آنها مورد لعن قرار گرفته اند، از سوی طرفداران جریان فکری مقابل در زمینه موضوع کلامی استطاعت است.
ملخص الجهاز:
بررسی روایات لعن «زرارة بن اعین» با توجه به جریانهای کلامی امامیه سهیلا پیروزفر 1 سعیده سادات موسوینیا 2 چکیده «زراره بن اعین» از راویان جلیلالقدری است که از یکسو مورد مدح روایی و توثیق جمعی تحت عنوان اصحاب اجماع قرار گرفته و از سویی دیگر، با لعن و ذم شدید مواجه شده است.
این مقاله با بررسی سند و متن روایات لعن نشان داده است، روایاتی که زرارةبن اعین در آنها مورد لعن قرار گرفتهاند، از سوی طرفداران جریان فکری مقابل در زمینه موضوع کلامی استطاعت است.
نقل به معنای روایات بررسی محتوای روایات لعن زراره بیانگر این مطلب است که در هر سه روایت چرایی لعن زراره، اندیشۀ وی در بارۀ موضوع کلامی استطاعت دانسته شده است.
پژوهش در متن روایات، بیانگر آن است که در هر سه روایت _ که زرارة بن اعین مورد لعن قرار گرفته است _ موضوع روایات مربوط به بحث استطاعت است و قول وی به استطاعت قبل از فعل، یکی از مهمترین عوامل تمایز فکری جریان زراره، از دیگر جریانهای امامی بود که موجب آن شد در محافل امامی و غیر امامی به صورت وسیع هدف جریانسازی قرار گیرد.
_ در روایاتی که زرارة بن اعین مورد لعن قرارگرفته است، موضوع روایات مربوط به بحث استطاعت است و دیدگاه وی به استطاعت قبل از فعل یکی از مهمترین عوامل تمایز فکری جریان زراره از دیگر جریانهای امامی بوده که موجب شد، بهصورت وسیع هدف جریانسازی حلقه فکری هشام بن حکم قرار گیرد.