خلاصة:
در سالهای اخیر، روشهای گوناگونی برای تأمین مالی مسکن در بانکداری اسلامی معرفی شده است. این مقاله به بررسی گزینههای متداول تأمین مالی اسلامی مسکن در ایران و اولویتبندی آنها میپردازد. فرضیه مقاله این است که از میان شش روش تأمین مالی اسلامی مسکن، شامل مرابحه، اجاره به شرط تملیک، تورق، بیع نسیه، استصناع موازی، و مشارکت کاهنده، روش اخیر سازگاری بیشتری با آموزههای بانکداری اسلامی و شرایط بازار پول ایران دارد. بررسی این ادعا با استفاده از نظر خبرگان، بهکارگیری روشهای تصمیمگیری چند معیاره و اولویتبندی روشهای تأمین مالی بر اساس معیارهای اتخاذ شدة حقوقی ـ قانونی، مالی، فقهی و عمومی، صورت گرفته است. یافتههای تحقیق نشان میدهد بانکهای اسلامی در طول سالیان متمادی، روشهای تأمین مالی گوناگونی را طراحی و اجرا کردهاند که کمابیش شبیه فنون سنتی و متعارف هستند. در این میان جای خالی سرمایهگذاری و تأمین مالی از طریق ابزارهای تسهیم سود و زیان در نظام مالی اسلامی، بانکهای اسلامی را به استفاده از ابزار مالی نسبتا جدیدی تحت عنوان «مشارکت کاهنده» واداشته است. دیدگاه خبرگان تأمین مالی اسلامی مسکن حاکی از تطابق بیشتر «مشارکت کاهنده» با اهداف و معیارهای تأمین مالی اسلامی است.
In recent years the different methods for financing the housing sector in Islamic banking are identified. This paper investigates the common Techniques of Islamic housing finance in Iran and prioritizing them. The hypothesis of the paper is that from among the six methods of Islamic housing finance including Morabehe، Renting with option to buy، Tavaruq، Buy on credit، Estesna'e Muvazi and Reduced Participation، the last one is more compatible with Islamic banking doctrines. The investigation of this claim is centered on experts' view، use of the methods of multi-standard decision-making methods and prioritization of finance methods based on chosen standards; legal-lawful، financial، jurisprudential and public. The research findings show that Islamic banks have، for many years، designed and performed different finance methods، which are almost similar to the traditional and common techniques. Among the lack of investment and finance by means of profit and loss sharing in Islamic financial system، Islamic banking restored to using rather new financial means، under the name of reduceed Participation which is rarely used. The experts' views about housing finance show that the technique of Reduced participation is highly compatible with the aims and standards of Islamic finance.
ملخص الجهاز:
"پس از این مرحله، با استفاده از فن «آنتروپی شانون»، درجه اهمیت این معیارها تعیین و در پایان، گزینههای بالقوه تأمین مالی اسلامی مسکن از طریق بازار پول در ایران با بهکارگیری روشهای «تاپسیس»(TOPSISf) و ساو(SAW) اولویتبندی و گزینة دارای بالاترین رتبه به عنوان بهترین روش طبق نظر خبرگان معرفی شده است.
جدول 1: ماتریس تصمیم () معیارها فنون بالقوه تأمین مالی اسلامی مسکن جمع مرابحه اجاره به شرط تملیک مشارکت کاهنده تورق بیع نسیه استصناع موازی انطباق با قانون پولی و بانکی کشور 9.
میانگین رتبهها در جدول (7) محاسبه شده است: جدول 7: میانگین رتبهها تکنیکهای بالقوه تأمین مالی اسلامی مسکن رتبه با استفاده از روش تاپسیس رتبه با استفاده از روش ساو میانگین رتبهها مرابحه 2 2 2 اجاره به شرط تملیک 3 3 3 مشارکت کاهنده 1 1 1 تورق 5 5 5 بیع نسیه 6 6 6 استصناع موازی 4 4 4 در نهایت، با توجه به جدول فوق، براساس ادغام نتایج دو روش «تاپسیس» و «ساو»، مشارکت کاهنده بهترین شیوه بالقوه تأمین مالی اسلامی مسکن از طریق بازار پول در ایران محسوب میگردد.
اولویتبندی نهایی فنون مذکور در جدول (8) مشخص شده است: جدول 8: اولویتبندی نهایی فنون بالقوه تأمین مالی اسلامی مسکن با استفاده از روش میانگین رتبهها فنون بالقوه تأمین مالی اسلامی مسکن میانگین رتبهها رتبه نهایی مشارکت کاهنده 1 1 مرابحه 2 2 اجاره به شرط تملیک 3 3 استصناع موازی 4 4 تورق 5 5 بیع نسیه 6 6 نتیجهگیری بخش مسکن یکی از مهمترین بخشهای اقتصاد ایران است که به لحاظ داشتن ارتباط گستردة پسین و پیشین با سایر بخشها، از موقعیت ویژهای برخوردار است، اما این بخش از مشکلات مزمنی از جمله در زمینه تأمین مالی رنج میبرد."