خلاصة:
شعر سخنی است ادبی غالبا موزون و دارای قافیه که عواطف و تخیلات گوینده را دربردارد و دارای پیشینه تاریخی است گفته شده نخستین شعر را حضرت آدم (ع ) در سوگ فرزندش هابیل پس از آگاهی یافتن از مرگ وی به دست قابیل ، سرود. پیامبران الهی در طول تاریخ این هنر را به کار میبردند و هنگام ظهور دین اسلام در شبه جزیره عربستان شعر و شعرا در جامعه بدوی آن روزگار، نقش ویژهای را ایفا میکردند تا جایی که برخی از مفسران، شان نزول سوره شعرا را به این مساله بازمی گردانند. در مقابل در میان اصحاب پیامبر اسلام نیز شاعرانی حضور داشتند که مورد محبت و تکریم ایشان قرار میگرفتند بنابراین میتوان ادعا کرد در اسلام، رسول خدا (ص ) نخستین کسی است که به شعر شاعران توجه میفرمودند و به شعرا جایزه و هدیه میبخشیدند. اندکی پس از رحلت ایشان و با اختلاف بین انصار و مهاجرین ، این موضوع با شعری از عمروعاص و پاسخ کوبنده نعما بن عجلان در دفاع از حق خلافت حضرت علی (ع ) شکل گرفت . به گواه تاریخ سایر ائمه اطهار با شاعران متعهد زمان خود در ارتباط بودند و به شکل های گوناگون آنان را مورد لطف و تفقد قرار میدادند. در دوران پس از ائمه معصوم نیز همین روند ادامه پیدا کرد و بسیاری از محدثان و فقیهان ضمن دارا بودن قریحه شعری. آنان در لابه لای ابواب فقهی، ضمن بیان حکم تکلیفی شعر و شاعری به ارزش این دو میپرداختند
ملخص الجهاز:
"٨) مینویسد سرودن شعر مباح است مادامی که در آن هجو و ناسزا نباشد، شیخ طوسی برای اباحه شعر در جاییکه هجو و فحش نباشد به دو روایت یکی روایت عمروبن شرید که از پدرشان نقل کردهاند که میگوید با پیامبر اسلام (ص ) راه میرفتیم از من پرسیدند، آیا از اشعار امیه بن ابی صلت چیزی را بلدی عرض کردم بلی یا رسول الله حضرت فرمود بخوان و اضافه کن من بیتی از امیه بن ابی صلت خواندم تا به صد بیت رسید.
همگان میدانند یکی از آثار ماندگار در بین شیعه ، اشعاری است که در طول تاریخ در رثای اباعبدالله (ع ) سروده شد از این روی بخشی از پژوهش حاضر، به این احادیث و ارزش سرودههای آن پرداخت و نیز روشن است که یکی از ویژگیهای شیعه که او را از سایر فرق اسلامی ممتاز میکند موضوع ولایت و جانشینی پیامبر اکرم (ص ) است ، به همین جهت به اختصار تعدادی از فقها با نمونه ای از اشعارشان که پیرامون ولایت شعر سرودهاند معرفی شدند که از قرن اول و زمان حیات حضرت رسول اکرم (ص ) آغاز و تا قرن دوازدهم ادامه یافت و در نهایت در چندین باب از ابواب فقهی، مبحث شعر و شاعری به صورت مستقل مورد ارزیابی قرار گرفت ، بنابراین خلاصه وار در این مقاله مباحث زیر مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه گیری شد: ١- شعر سخنی است ادبی و موزون و دارای قافیه که بیان کننده عواطف و تخیلات است و شاعر کسی است که بتواند تخیلات و عواطف خود را در قالب کلمات موزون ابراز دارد."