خلاصة:
این مقاله به روش تطبیقی به بررسی ویژگیهای اجتماعی، کنشهای معنادار فاعلان جمعی، درون مایههای اجتماعی تکرارشونده، شناخت جایگاه طبقاتی نویسنده و بازتاب آن بر پیرنگ و شخصیتهای رمان، ارتباط و تناظر میان ساختار ادبی و ساختار اجتماعی در رمان های دانشور پرداخته است. دانشور دو نوع زندگی را از دو طبقهی مختلف تجربهکردهاست، اما همواره با تحصیلکردگان، روشنفکران و بزرگان علم و ادب همنشین بوده است، این تجربههای طبقاتی در آثار و شخصیتهای داستانهای او تأثیر گذاشتهاند. زنان آثار او، از هر دو طبقهی اجتماع، «اشراف و محروم» هستند. او شخصیتهای داستانهایش رابیشتر از آدم های دور و بر خودش انتخاب کرده است. او در رمانهای متأخر، شخصیتهای زن را از میان دانشجویان و دانشگاهیان برگزیدهاست. سووشون سکوی پرتاب نویسنده برای حرکت در مدار واقعگرایی است. دانشورخط عزیمت اندیشهی زری را از فردگرایی تا جامعه گرایی و از انقیاد تا عصیان ضد روزگار خود و از زنی احساساتی و منفعل تا مرز زنی منطقی و فعال و از عامیانه اندیشی تا پهنهی اندیشههای فلسفی و اجتماعی پیگیری کرده است. در نتیجه عوامل مهمّی چون تحولات اجتماعی و انقلاب بیرونی و درونی و ارتباط وتناظر ساختار ادبی و ساختار اجتماعی آفرینش و تحول شخصیتهای داستان تأثیری به سزا دارد.
ملخص الجهاز:
تحلیل جامعه شناختی آثار سیمین دانشور 1 بیتا قنبری 2 امین دائی زاده جلودار چکیده این مقاله به روش تطبیقی به بررسی ویژگیهای اجتماعی، کنش های معنادار فاعلان جمعی، درون مایه هـای اجتماعی تکرارشونده، شناخت جایگاه طبقاتی نویسنده و بازتاب آن بر پیرنگ و شخصیت های رمان، ارتبـاط و تناظر میان ساختار ادبی و ساختار اجتماعی در رمان های دانشور پرداخته است .
٢-٢- عاملی،مریم (١٣٩٤)؛ در مقاله ای با عنوان الگوی پیشنهادی برای تطبیق نظریـۀ جامعـه شناسی با ساختار ادبی-اجتماعی رمان فارسی به تبیین نقد جامعه شناختی رمـان بـر مبنـای پیوند میان ساختارهای اجتماعی و ساختار ادبی، قرائتی جامعه شناسـانه از مـتن ادبـی ارائـه میدهد.
کشف ساختارهای معنادار که فاعل جمعی دارند، کشف درون مایه های اجتماعی تکرارشونده در رمان فارسی، اهمیت شناخت جایگاه طبقاتی نویسنده و بازتاب آن بر پیرنگ و شخصـیت هـای رمـان، کشـف ارتبـاط و تناظر میان ساختار ادبی و ساختار اجتماعی رمان، و درنهایت تحلیل و تشـریح یافتـه هـا و برقراری پیوند میان ساختار اجتماعی و ساختار ادبی ساختار پیشنهادی این مقاله است .
سیمین دانشور (١٣٠٠/ شیراز - ١٣٨٦/ تهران) کـه مجموعـه داسـتان هـای آتـش خـاموش (١٣٢٧) و شهری چون بهشت (١٣٤٠)را در کارنامه ی ادبیات داستانی خـود دارد، بـا خلـق رمان سووشون به چهرهای شاخص در ادبیات داستانی ایران بدل میگردد.
رمان های اومانند جامعه صداهای گوناگون را در خود دارد و این مساله هم از حیث نحوة پرداخت مسائل اجتماعی و هم از حیث شخصیت پردازی واقع گرایانه و هنری در رمان بررسی شده است .