خلاصة:
نیازمندی های دو سویه ایران و هند و سیاست شاهان صفوی برای توسعه تجارت از عوامل اصلی برقراری مناسبات دوستانه تجاری و سیاسی بین ایران و هند در دوره صفویه بوده است. از این رو مناطق مختلف ایران به ویژه اصفهان، به بازارمناسبی برای کالاهای هندی و فعالیت بازرگانان آن سرزمین تبدیل شد و هزاران نفر از هندیان از جمله بانیان، مولتانیان و صدیقیان در کنار بازرگانان دیگر چون ارامنه، به فعالیت تجاری در این شهر مشغول شدند. اگرچه این بازرگانان هندی در تجارت ایران نقش بسزائی داشتند، اما به سبب اشتغال به فعالیت هایی چون صرافی، رباخواری و خارج کردن پول و مسکوکات، آسیب هایی از جانب آنان به اقتصاد ایران وارد گردید. از یررسی این اقدامات، گاه چنین برمی آید که آسیب های فعالیت بازرگانان هندی برای اقتصاد ایران، بیش از منافع آن بوده است، اما نتیجه این پژوهش نشان می دهد که این نگاه، چندان واقع بینانه نیست و منافع حضور این بازرگانان از آسیب های آن بیشتر بوده است. در این مقاله ضمن بررسی تاثیربازرگانان هندی مقیم اصفهان بر تجارت دوره صفوی، دلایل حمایت پادشاهان صفوی از آنها، به رغم پرداختن به برخی اقدامات غیر سالم بازرگانی، بررسی شده است.
ملخص الجهاز:
"هملنین به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که آیا فعالیت بازرگانان هندی ، برای اقتصاد ایران در این دوره ، زیانبار بود یا این که موجب رونق بازرگانی شده بودق به علاوه اگر فعالیت های این بازرگانان ، زیانبار بود، چرا حکومت صفوی فضای کسب و کار را برای آنها فراهم کرد و اقدامات بازرگانی زیانبارشان را نادیده گرفت ق تاجران هندی مقیم اصفهان تاجران هندی ، یکی از گروههایی بودند که در اصفهان ساکن شدند و به فعالیت های بازرگانی پرداختند و با گذر زمان شمار آنها در این شهر بسیار افزایش یافت .
شهر اصفهان و تاجران هندی مقیم در این شهر، یعنی بانیان ، صدوقیان و مولتانیان که شمار آنها بیش از بیست هزار تن بود و مراکز تجاری و کاروانسراهای ویژە خویش را داشتند، در گسترش بازرگانی میان ایران و هند نقش مهمی داشتند.
عوامل متعددی چون تعداد فراوان تاجران هندی مقیم اصفهان ، مرغوب بودن و نیز ارزان بودن کالاهای هندی و نیاز ایرانیان به کالاهای آنان و نیز تنور در اجناس و کیفیت آنها ، سیاست راهبردی صفویان مبنی بر توسعه تجارت بین المللی ، ایجاد رقابت بین ملیت های مختلف در عرصه تجارت و در نتیجه خارج کردن انحصار آن از دست ملیتی خاد و نهایتار جاوبه های بازار و کالاهای ایران برای هندیان و بالعکی بازار و کالاهای هند برای ایرانیان، موجب حمایت صفویان از بازرگانان هندی و فراهم ساختن فضای کسب و کار برای آنها شده بود."