خلاصة:
پژوهش حاضر از نوع کاربردی و همبستگی با رویکرد تحلیلی و هدف آن پایش و پهنهبندی خشکسالی در استان قزوین بود؛ بدین منظور، با استفاده از شاخص اقلیمی SPI ، تحلیل نقشههای اقلیمی به شیوه زمین آمار و محاسبه ضریب همبستگی پیرسون بین خشکسالی و مکانگزینی روستاها صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش 898 روستای دارای سکنه استان قزوین با جمعیت 365225 نفر بود. نتایج نشان داد که 923 روستای این استان در محدودهای وسیع از مرکز و نیز شمال و شرق استان با حدود 202566 نفر جمعیت در خطر خشکسالی است؛ روستاهای استان تمایل به مکانگزینی در پهنههای مناسبتر را دارند؛ و همچنین، رابطه خشکسالی با تعداد روستاهای منطقه و جمعیت آنها در سطح یک درصد معنیدار است. نتایج آزمون پیرسون نیز بیانگر وجود ارتباط قوی بین متغیرهای خشکسالی و تعداد روستاها و جمعیت آنها بود؛ از این رو، لازم است در روستاهای با مخاطره بالای خشکسالی تغییر الگوی کشت انجام پذیرد تا از ناپایداری روستاهای منطقه پیشگیری شود.
This analytical applied and correlational study aimed at investigating and analyzing geostatistical and climate maps and calculating Pearson correlation ratio among rural locations and drought by using SPI climate index and SPSS and ARC GIS10 softwares. The statistical society included 898 inhabited villages of Qazvin province of Iran with the population of 365225 people. The findings indicated that 923 villages of Qazvin County with about 202566 populations were at risk of drought. The results indicated that there was a significant relation between drought and the number of district villages and their populations at the level of 0.01; also، the results of Pearson test indicated a significant relation between the variables of drought and the number of villages and their populations.
ملخص الجهاز:
"فاضل نیا و همکاران (۱۳۹۱)، در مقاله ای با عنوان «خشکسـالی اقلیمـی و پیامـدهای مکانی و فضایی آن در مناطق روسـتایی (مطالعـة مـوردی : دهسـتان قـره پشـتلوی بـالا، شهرستان زنجان )»، برای محاسبة خشکسالی ، از شاخص های اقلیمی SPI،PNPI و DR بهره گرفته و با استفاده از نرم افـزار SPSS، بـه تحلیـل و محاسـبة ضـریب همبسـتگی پیرسون بین مقدار بارش و عملکرد تولیـد گنـدم ، کـاهش درآمـد و حرکـات جمعیتـی پرداختند و بدین نتیجه رسیدند که به ازای یک میلی متر کاهش در میزان بارنـدگی ، سـه کیلوگرم کاهش عملکرد گندم در هکتار پدید آمـده کـه بـه کـاهش درآمـد کشـاورزان انجامیده است ؛ همچنین ، به ازای هر سانتی متر کـاهش بارنـدگی ، چهـار نفـر بـه تعـداد مهاجران افزوده می شود؛ افزون بر این ، با توجه به سطح معنی داری کوچـک تـر از یـک درصد، آزمون مورد نظر در سطح فراتر از ۰/۰۱ معنی دار بوده است ، که از وجود رابطـة قوی بین دو متغیر مقدار بارش و تعداد مهاجرت حکایت می کند.
غلامی و همکاران (۱۳۹۲)، در تحقیقی با عنـوان «بررسـی ارتبـاط بـین خشکسـالی اقلیمی و مکان گزینی روستایی با استفاده از روش کریجینگ »، به پهنه بنـدی خشکسـالی در استان زنجان پرداختند و نتایج تحقیق آنها نشان داد که مدل بهینـه بـرای پهنـه بنـدی خشکسالی در این استان مدل کریجینگ معمولی کروی با ضریب تعیـین ۰/۸۹ اسـت و ۶۱۵ روستای استان با حدود ۲۵۶۰۱۶ نفر جمعیت در مخاطرة خشکسالی واقع شده اند؛ همچنین ، روستاهای استان زنجان به مکان گزینی در پهنه های مناسب تر تمایل دارند، کـه این نتیجه از لحاظ کمی نشان دهندة کاهش ۳۱ روستا و ۱۵۷۳۰ نفـر بـه ازای هـر طبقـه بوده و ارتباط بین دو متغیر خشکسالی و تعداد و جمعیت روستاهای منطقه نیز در ایـن تحقیق در سطح یک درصد معنیدار بوده است ."