خلاصة:
در دیدگاه اسلامی، نظر بر کرامت و ارزشمندی شخصیت انسان است؛ زیرا انسان در این دیدگاه، از بهره هایی ذاتی همچون روح الهی، اراده و اختیار، متناسب ترین خلقت، جایگاه خلیفه اللهی و مانند آن برخوردار است؛ انتفاعی که سایر مخلوقات از آن بی بهره، اما تمام انسان ها به دور از ظواهر نژادی، جنسی و سنی از آن محظوظ اند. پاسخ به این سوال مهم که «جایگاه کرامت ذاتی انسان، در تربیت اجتماعی و اخلاقی کجاست؟» هدف این پژوهش است که با تکیه بر آراء شهید مطهری دنبال کرده و از روش توصیفی ـ تحلیلی برای رسیدن به پاسخ سوال مذکور استفاده کرده است. نتایج به دست آمده بیانگر این است که آگاهی متربی نسبت به کرامت خدادادی و انسانی خود، و به تبع آن، باور و اصرار او بر حفظ و ارتقای این دارایی وجودی بر تنظیم و سامان بخشی روابط و تعاملات اجتماعی و همچنین تخلق به اخلاقیات پسندیده تاثیرگذار است و تحقق تربیت اخلاقی و اجتماعی را به دنبال دارد.
ملخص الجهاز:
com دریافت: 23/6/94 پذیرش: 11/12/94 چکیده در دیدگاه اسلامی، نظر بر کرامت و ارزشمندی شخصیت انسان است؛ زیرا انسان در این دیدگاه، از بهره هایی ذاتی همچون روح الهی، اراده و اختیار، متناسب ترین خلقت، جایگاه خلیفه اللهی و مانند آن برخوردار است؛ انتفاعی که سایر مخلوقات از آن بی بهره، اما تمام انسان ها به دور از ظواهر نژادی، جنسی و سنی از آن محظوظ اند.
در این صورت، برای انسان درک خود و آگاهی از کرامت ذاتی و خدادادی اش، کافی است که به او بگوید: این کار را باید و کار دیگر را نباید انجام داد؛ زیرا به گفته شهید مطهری، بهترین و مهم ترین مربی هر شخص، خود اوست: «بعضی گمان می کنند انسان مانند یک گیاه و حیوان، تنها به دست دیگری باید تربیت شود، باید شخصی دیگر باغبان، مربی و سازنده وجود او باشد.
لازم به ذکر است که این مقاله در دو بخش تنظیم شده است: در بخش اول، پاسخ به سؤال موضوع اصلی بحث است که: «کرامت در تربیت اخلاقی چه جایگاهی می تواند داشته باشد؟» و در بخش بعدی نیز پی جویی جواب این پرسش مدنظر است که: «کرامت در تربیت اجتماعی چه کارایی می تواند داشته باشد؟» جایگاه کرامت در تربیت اخلاقی مخلوقات ـ جز انسان ـ صرفا بر مدار غریزه و فطرتی که برای آنان مشخص شده در حرکت اند، و تنها انسان است که قابلیت متخلق شدن به خلقیات پسندیده را دارد؛ اوست که با اختیار و اراده خود، ماهیت خویش را می سازد و می تواند خود را از فروترین مراتب، که زندگی حیوانی است، به بالاترین مراتب، که انسان کامل شدن است، بکشاند.