خلاصة:
مذاکره سیاسی، یکی از روشهای دیپلماسی است که در دوران معاصر رونق فراوان یافته است. مصالح و مفاسد، ضرورتها، اهداف، طرف مذاکره، بازخوردهای بینالمللی، و... موجب شده است تا در مورد مذاکرة جامعه اسلامی با دشمنان، اختلافنظراتی به وجود بیاید. این اختلافنظرها غالبا در مورد مذاکره با آمریکاست. این مقاله بارویکرد تحلیلی- توصیفی و با توجه به تاریخ اسلام و رفتارهای پیامبر اکرم
و اهلبیت و مبانی فقهی، به گونهشناسی انواع مذاکرات میپردازد تا خط مشی دولت اسلامی روشن گردد.
در این تحقیق، با دستهبندی مذاکرات پیامبراکرم و اهلبیت در پنج دسته به تحلیل و تطبیق مذاکرات امروزی با آن پرداخته شده است. این مهم موجب میشود تا عملکرد پیامبر و ائمة اطهار در مذاکراتشان، الگوی مذاکرات امروزی واقع شود و هر نوع مذاکرهای با دول دیگر و بخصوص آمریکا به اشتباه، با مذاکرات آن بزرگواران همسنخ جلوه داده نشود. بهطورکلی، با شرایطی که از تاریخ مذاکرات پیامبر و اهلبیت ایشان به دست میآید؛ دعوت، نصیحت، امربه معروف و نهی از منکر، مذاکره از روی اضطرار و تحمیل، در مذاکرات آن بزرگواران به چشم میخورد.
ملخص الجهاز:
"این تحقیق، با روش توصیفی- تحلیلی و با رجوع به منابع کتابخانهای، به این مهم میپردازد و به مسائل زیر پاسخ میدهد: مذاکره سیاسی در عصر حاضر، چه شباهتها یا تمایزاتی با مذاکرات دوران صدر اسلام و پس از آن دارد، تا از خلط مبانی و استناد به سیرة اهلبیت( در مورد مذاکره جلوگیری شود؟ ماهیت مذاکره و نسبت آن با دعوت، نصیحت، امر به معروف و نهی از منکر و...
به نظر میرسد عبارت «وگرنه گناه ملت (از ایمان نیاوردن) بر گردن تو خواهد بود» که در مذاکرات و نامههای پیامبر با برخی پادشاهان آمده است، دال بر امر به معروف و نهی از منکر است و نه دعوت؛ زیرا اینجا سخن از دعوت به اسلام گذشته و روی سخن با اعانت به ترویج اسلام، یا مانع شدن از ترویج اسلام در میان مردم است که با لحن استعلایی همراه است.
دعوت دارای شرایطی است که توجه به آنان موجب میشود تا تفاوتهای مذاکرات امروزی را با دعوتهای ثبت شده در تاریخ اسلام، که بخش اعظمی از آن توسط پیامبر اکرم( انجام شده است، دانسته شود.
افزون بر اینکه باید توجه نمود که حتی پس از گونهشناسی فقهی این مذاکرات، مقولة حجیت آن دارای ظرافتهایی است که در ابتدا، ملاکهای کلی مشی سیاسی را تنقیح میکند و سپس، نحوة حجیت و دلالت آن برای نیل به احکام خمسه مورد بحث واقع میشود.
در نهایت، بر اساس موارد فوقالذکر و فرمایشات آیتالله خامنهای، مذاکره با آمریکا و هر دشمنی که منطبق بر ویژگیهای این دولت باشد، قابل تطبیق با مذاکرات پیامبر( و اهلبیت( نیست و از مصادیق ظلمپذیری است که خسارتهای بیشماری از جمله نفوذ در همة عرصههای نظام اسلامی دارد."