خلاصة:
نقش موثر و پایدار عوامل و مولفه های محیطی و جغرافیایی بر سیر تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی سرزمین ها و ممالک مختلف از مبانی بارز و تقریبا بدیهی مطالعات تاریخی محسوب می گردد، که با اتکای به آن می توان به بررسی میزان نقش و تاثیرگذاری مولفه های جغرافیایی و محیطی در پیدایی سرشت تاریخی جوامع مختلف پرداخت. تاثیرات اساسی وضعیت جغرافیایی و محیطی سرزمین یونان بر مختصات سیاسی آن در دوران باستان از مصادیق مشهود تاریخی محسوب می شود که در بستر آن سامان قدرت سیاسی ذیل مشخصاتی از قبیل؛ پراکندگی و عدم تمرکز سامان یافت. یافته های حاصل از بررسی مختصات جغرافیایی و شواهد تاریخی در این پژوهش نشان می دهد، وضعیت کوهستانی و جزیره ای بودن یونان نقش اساسی در جدایی شهرها و شکل گیری دولت شهرهای مستقل ایفا کرده است. افزون بر این، حتی نوع حکومت دولت شهرهای مختلف، متناسب با شرایط جغرافیایی آنها فرق م یکند، به طوری که ساحلی بودن بر تشکیل حکومت دموکراسی در آتن تاثیر نهاده و در اسپارت کوهستانی بودن زمینه حکومت سلطنتی را فراهم نموده است.
The effective and constant role of environmental and geographical components on
the evolution of the historical, cultural, social, economic and political events in the various
countries is almost obvious for the historical studies. Concentrating on the geographical
factors, we can determine how the environmental and geographical components
infuence on the historical nature of the different countries. The fundamental effects of
the geographical and environmental condition of Greece on its political features are an
obvious example that caused the distribution and decentralization of Greece in the ancient
time. According to the geographical features and the historical evidence, the present
study’s fndings demonstrate that the mountainous condition and the coastal features
of Greece had a tremendous impact on the separation of cities and the appearance of
autonomous city-sates (polis) inside Greece. Moreover, the type of the governing system of
these different city-sates (polis) varied based on their geographical conditions. However,
being located next to the coastline, had an effect on the creation of democracy in Athen,
and the mountainous conditions of Sparta paved the way for being monarchy.
ملخص الجهاز:
"یونان باســتان به مثابه ســرزمینی با مشــخصه های جغرافیایی و محیطی منحصربفرد، از جمله نمونه های برجســته تاریخ فرهنگ و تمدن بشــری محسوب می شود که جغرافیا و عوامل محیطی ، نقشــی مؤثر و جهت دار در روند تحولات تاریخی و پیدایش نهادها و ارکان مختلف حیات اجتماعی آن ایفا کرده اند، که در این میان شــیوه سامان یابی قدرت سیاسی و نظام حکمرانی دارای جایگاه و پیوستگی معناداری می باشد.
٦١ علت نظامی بودن اسپارت را می توان درشرایط جغرافیایی آن دانست ، چون اسپارت درداخل دره لاکونیا واقع بود و این کوهها باعث جدا شــدن اســپارت ازســایر دولت شهرها شده بودند مانند یک حصار و باروی طبیعی عمل می کردند.
٦٤ غیر از شرایط جغرافیایی عوامل دیگری نیز در بروز حس جدایی و استقلال طلبی دولت شهرهای یونان نقش پررنگ تری داشــتند که بیشتر از همه می توان به منافع اقتصادی و سیاسی اشاره کرد، که آنها را برای بدســت آوردن ســود به جنگ می کشــاند و اتحادیه های متخاصمی برای تسلط به راههای دریایی بوجود می آورد.
بنابر آنچه بیان شــد، می توان گفت : عوامل جغرافیایی و خصوصا ماهیت کوهســتانی و دره ای نقش اساســی بر عدم تمرکز قدرت در یونان داشته و باعث شــکل گیری دولت شهرهای منفصل و پراکنده از همدیگر شده است ، که این نیز موجب روحیه استقلال طلبی هر شهر نسبت به شهرهای دیگر می شــده اســت ، به طوری که هر شــهر قوانین متناسب با شــرایط طبیعی خود وضع کردند و حکومت های جداگانه ای تشکیل دادند کتاب نامه آذرنگ ، عبدالحسین ."