خلاصة:
استفاده شایان از منابع اصلی و دست اول تحقیق، و تسلط نویسنده بر پیشینه پژوهشهای معناشناسی در میراث زبانی قدیم مسلمانان، باعث گردیده تا کتاب علم الدلالة اثر احمد مختار عمر جایگاه خاصی را در مطالعات معناشناسی احراز نماید و بر ضرورت ترجمه آن بیافزاید. در بررسی بعد شکلی ترجمه این اثر به طرح جلد، حروفنگاری، صفحهآرایی، علایم نگارشی و اشتباهات تایپی پرداخته شده است. محور بررسی محتوایی نیز شامل امانتداری در ترجمه تمام اجزاء کتاب، امانتداری در ترجمه کامل متن، امانتداری در نقل محتوا، اصطلاحات تخصصی، ترجمه تحتاللفظی، پاورقیهای توضیحی و شیوه ارجاعدهی میباشد.در این نقد که بر نگرش مقابلهای مبتنی است، دو مقوله اختیارات و محدودیتهای مترجم مورد بررسی قرار گرفته است؛ اما تمرکز مباحث بیشتر برمحدودیتها میباشد. بررسیها نشان میدهد ترجمه شتابزده صورت پذیرفته است و عملا ویراستاری علمی و ادبی چندانی صورت نگرفته است. این امر باعث گردیده در موارد متعددی نیازمند بازترجمه باشد.
Ilmud-dilalah” (Semantics) by Dr. Ahmad Mukhtar Omar is among the books translated into Persian by Dr. Seyyed Hossein Seyyedi, a faculty member of Mashhad University. Considerable usage of the main and original research sources by the writer, and his command of the record of researches done in semantics in the Muslims’ old linguistic heritage have given the book a special position in the semantic studies, which adds to the necessity to translate it. The cover design, typography, page layout, punctuations and typographical errors of the translated book were considered in the examination of the form. Examination of the content of the translation was focused on the faithfulness in translation of all parts of the book, faithfulness in full translation of the text, faithfulness in conveying the content, specialized terms, literal translation, explanatory footnotes and the citation style. In this translation criticism which is based on a contrastive attitude, two categories of the options and limitations of the translator were examined, but the focus was more on the limitations. Examinations showed that the translation was done so hastily, and in practice just little scientific and literary revisions were done in it. It has caused the number of errors and shortcomings in this translation to be greater than the number of its advantages, and many parts of it need to be translated again.
ملخص الجهاز:
مقدمه کتاب معناشناسیبرگردان علم الدلالۀ اثر دکتر احمد مختار عمر مـی باشـد کـه دکتـر سـید حسین سیدی در سال ١٣٨٥ آن را ترجمه نموده و در تابسـتان ١٣٨٦ بـرای دومـین بـار چاپ شده است .
در کنار این مساله ، رویکردی کـه در ده اخیر میان پژوهشگران زبان و ادبیات عربی ایران ، نسبت به مقوله های زبان شناسی و معناشناسی ایجاد شده و بسیار قوت نیز گرفته است ، باعث گردیـده تـا ضـرورت ترجمـه چنین آثاری نمود بارزتری یابد.
محور بررسی محتوایی نیز شامل امانتداری در ترجمـه تمـام اجـزاء کتاب ، امانتداری در ترجمه کامل متن ، امانتداری در نقل محتوا (در دو سـطح واژگـانی و نحوی )، اصطلاحات تخصصی (شامل : تعدد اصطلاحات ، اصـطلاحات نابجـا، اصـطلاحات تحت اللفظی ، تفاوت دلالـت فارسـی و عربیاصـطلاحات مشـترک )،ترجمـه تحـت اللفظـی ، پاورقی های توضیحی و شیوه ارجاع دهی می باشد.
گاهی نیز برای نخستین بار ذکر نشده مانند معادل بلومفیلد در وسط صفحه ٣١، حال آنکه این اسم پیش از این در صفحه ٣٠ و ابتدای ٣١، شش بار تکرار شده است !
اما در صفحه ٣١ ترجمه (ص ٢٥ کتاب )، عبارت «[توهم بلومفیلد به بحث معنا]» بـا اینکه جزو متن اصلی است درون این علامت قرار گرفته است .
و همچنین عـدم ترجمـه عنـاوین برخی کتب ، مقالات و پژوهش ها حال آنکه «در متن های ترجمه ای ، نام مقاله هـا و کتـاب - هایی که در داخل متن (نه در پاورقی ) آمده است باید به فارسی ترجمه شود و معادل آن ها به زبان اصلی در پاورقی بیایـد».