خلاصة:
سازمان چاپارخانه ایران در عصر قاجار، نوشته ویلم فلور، یکی از مفصل ترین مقالات
نگاشته شده درباره نظام چاپار و پیک در ایران دوره قاجار است که به تا زگی ترجمه
و به صورت کتابچه ای وارد بازار نشر شده است. در جای جای این مقاله طولانی که
به گوشه ای از تاریخ نظام پستی ایران در این دوره اشاره دارد، به سازوکار نظام اداری
و دیوانسالاری قاجاری نیز پرداخته شده است. نویسنده در این مقاله، بیشتر با تکیه
بر گزارش خارجیان و نه منابع تاریخ نگارانه و آثار مکتوب فارسی، به این موضوع
توجه کرده و مسئله بسیار مهم و کلیدی نظام پیک خانه، سازمان اطلاع رسانی و روند
خبرگیری، ایستگاههای پستی و راههای چاپاری را مورد بررسی قرار داده است. اهمیت
موضوع ما را بر آن داشته که این اثر را از منظر نقد محتوایی مقاله و نقد ظاهری
ترجمه، مورد ارزیابی قرار دهیم. به روش تاریخ نگاری ویلم فلور نیز اشاراتی شده است.
ملخص الجهاز:
نویســنده در ایــن مقالــه ، بیشــتر بــا تکیــه بــر گــزارش خارجیــان و نــه منابــع تاریخ نگارانــه و آثــار مکتــوب فارســی ، بــه ایــن موضــوع توجـه کـرده و مسـئله بسـیار مهـم و کلیـدی نظـام پیک خانـه ، سـازمان اطلاع رسـانی و رونـد خبرگیــری ، ایســتگاه های پســتی و راه هــای چاپــاری را مــورد بررســی قــرار داده اســت .
ایــن مقالــه دربــارٔە بخــش مهمــی از نظــام اداری دورٔە قاجــار اســت کــه بــا ترجمــه محمدابراهیــم زارعـی و شراره السـادات میرصفـدری از سـوی انتشـارات دانـش مانـا منتشـر شده اسـت .
نکتـه مهـم قابـل ذکـر این کـه فلـور در مقدمـه آثـارش عمدتـا بـه مسـئله فقـدان اطلاعـات خـود دربـارٔە موضـوع مـورد مطالعـه اشـاره می کنـد و انجـام تحقیـق را آغـاز راهــی می دانــد کــه دیگــران بایــد بــه ادامــه آن بپردازنــد.
فلـور پیشـینه نظـام پسـتی و سیسـتم اطلاع رسـانی در ایـران را به دورٔە هخامنشـیان می رســاند کــه از همــان دوره ایســتگاه های بین راهــی بــه اشــکال مختلــف وجــود داشته اسـت .
آن چــه امــروزه تحــت عنــوان ســازمان های اطلاعاتــی از آن یــاد می شــود، در نظــام سیاســی ایــران باســتان برقــرار نبــوده ، بــا این حــال نظــر بــه ضـرورت وجـودی ایـن سـازمان ها بـرای تـداوم حکومـت ، می تـوان گفـت کـه در اولیـن حکومت هــا، جنبه هایــی از فعالیت هــای اطلاعاتــی وجــود داشته اســت .
(پندارکلایــه ، ١٣٩٤، ٥٩ـ٧٥) درخصـوص منابـع مـورد اسـتفادٔە فلـور در نـگارش ایـن مقالـه بایـد گفـت وی عمدتا براســاس گــزارش ســیاحان خارجــی کــه بــا انگیزه هــای مختلــف بــه ایــران آمده انــد، بـه واکاوی موضـوع چاپارخانه هـا پرداخته اسـت .