خلاصة:
رئالیسم جادویی از سبکهای نوین داستاننویسی است که در آن نویسنده، عناصر «سحر و جادو» و «وهم و خیال» را با رخدادهای واقعی درهم میآمیزد، به گونهایکه اتفاقات و شخصیتهای جهان واقعی و فراواقعی برای خواننده کاملا طبیعی و باورپذیر جلوه مینماید. نجیب محفوظ یکی از بزرگترین رماننویسان معاصر عرب از این شیوه در برخی آثار خود بهره جسته است. داستان لیالی الف لیلة یکی از برجستهترین آنها است که در این مقاله تلاش شده پس از معرفی و بیان مولفههای رئالیسم جادویی، این عناصر و شاخصهها در داستان لیالی الف لیلة شناسایی و بررسی شوند تا از رهآورد آن وجود مولفههای رئالیسم جادویی در این داستان و چگونگی و میزان استفاده نجیب محفوظ از آنها تبیین شود؛ علاوه بر «سحر و جادو» و «وهم و خیال»، میتوان بهوجود عناصر دیگری همچون «اسطوره و نماد»، «دوگانگی»، «تصوّف و صوفیگری»، «رویکرد انتقادی»، «آشناییزدایی»، «درون مایه مهم اجتماعی» و «بیطرفی نویسنده» نیز بهعنوان دیگر مولفههای رئالیسم جادویی در داستان لیالی الف لیلة اشاره کرد. بهطوریکه میتوان این داستان را از نمونههای برجسته رئالیسم جادویی در ادبیات داستانی عربی بهشمارآورد
ملخص الجهاز:
رئاليسم جادويي و مؤلفه هاي آن در بررسي داستان ليالي ألف ليلة نجيب محفوظ رضا ناظميان * علي گنجيان ** يسرا شادمان *** چکيده رئاليسم جادويي از سبک هاي نوين داستان نويسي است که در آن نويسنده ، عناصر «سحر و جادو» و «وهم و خيال » را با رخدادهاي واقعي درهم ميآميزد، به گونه ايکه اتفاقات و شخصيت هاي جهان واقعي و فراواقعي براي خواننده کاملاً طبيعي و باورپذير جلوه مينمايد.
اين گرايش داستان نويسي در دهۀ هشتاد نيز در ديگـر داسـتان هـاي نجيـب محفوظ مانند: حکايات حارتنا، ، و نيـز ليـالي ألـف کـه مـورد بررسي در اين پژوهش است ، ادامه مييابد؛ البته ميتوان اين شـيوه را در آثـاري از ديگر داستان نويسان عرب همچون عبـدالرحمن منيـف ، ابـراهيم الکـوني و فوزيـۀ رشيد نيز ديد؛ بنابراين در مقالۀ حاضر تلاش ميشود تا از رهگذر آشنايي بـا سـبک داستان نويسي رئاليسم جادويي و عناصر آن به مطالعه و تحليـل مجموعـه داسـتان ليالي ألف نجيب محفوظ پرداخته شود و مؤلفـه هـاي رئاليسـم جـادويي در آن شناسايي و بررسي شود.
سـعد عيسـي (٢٠١٢) نيـز در کتـابي بـا همـين عنوان يعني پس از طرح مباحث نظـري بـه بررسي چند اثر داستاني از اين منظر ميپـردازد کـه البتّـه يکـي از اشـکالات ايـن پژوهش ها عدم تطبيق تمام گزاره ها و مؤلفه هاي رئاليسم جادويي در آثـار داسـتاني است ، به طوريکه تنها به بررسي گزاره هاي اصلي رئاليسـم جـادويي يعنـي سـحر، جادو، وهم و خيال اکتفا شده است .