خلاصة:
پایه شکلگیری رژیمهای چند جانبه کنترل صادرات محدود کردن دستیابی کشورهای خارج از بلوک غرب پس از جنگ جهانی دوم مخصوصا کشورهای حوزه شوروی به فناوریهای نظامی و نوین بخصوص در حوزه موشکی و سلاحهای انهدام انبوه بود اگرچه در همان دوران جنگ سرد و پس از آن حوزه در برگیری رژیمهای کنترل فراتر از کشورهای بلوک شرق رفته و کشورهایی را به عنوان هدف خود تعیین نمودند و باید اعتراف نمود که در این زمینه موفق بوده و گامهای مؤثری نیز برداشته شده که به طور مستقیم و غیرمستقیم بر امنیت ملی کشورهای خارج از رژیمها و مخصوصا کشورهای هدف تأثیرگذار بوده است. در این بین، برخی از رژیمهای چند جانبه کنترل صادرات از جمله رژیم کنترل فناوری موشکی و ترتیبات واسنار، دو رژیمی هستند که در پی وضع سازوکارهای اجرایی برای اطمینان از عدم دستیابی سایر کشورها به فناوری های موشکی مرتبط با انتقال و حمل سلاحهای انهدام انبوه و فناوریهای دو منظوره میباشند.
In the post WWII era, Multilateral Export Control Regimes (MECR) were formed to restrict the access of countries outside the western bloc – especially members of the Soviet Union – to modern military technology and equipment, mainly missiles and WMDs. Although even during the Cold War, these regimes went beyond those specific targets and set a precedent for global restriction outside NATO sphere.
Admittedly, these regimes proved effective in the years that followed the disintegration of the Soviet Union and have – directly and indirectly – affected the national security of many target countries.
Meanwhile, two notable Multilateral Export Control Regimes, including Missile Technology Control Regime (MTCR) and Wassenaar Arrangement (WA), seek to establish executive mechanisms to ensure that other countries do not have access to specific missile technologies related to the transfer and delivery of WMD warheads and dual-use technologies.
ملخص الجهاز:
com (تاريخ دريافت : ١٣٩٦/٩/٥ تاريخ تصويب : ١٣٩٦/١٠/٥) چکيـده پايه شکل گيري رژيم هاي چند جانبه کنترل صـادرات محـدود کـردن دسـتيابي کشـورهاي خارج از بلوک غـرب پـس از جنـگ جهـاني دوم مخصوصـا کشـورهاي حـوزه شـوروي بـه فناوريهاي نظامي و نوين بخصوص در حوزه موشکي و سلاح هاي انهدام انبوه بود اگرچـه در همان دوران جنگ سرد و پس از آن حوزه در برگيري رژيـم هـاي کنتـرل فراتـر از کشـورهاي بلوک شرق رفته و کشورهايي را به عنوان هدف خود تعيين نمودند و بايد اعتراف نمود کـه در اين زمينه موفق بوده و گام هاي مؤثري نيز برداشته شده که بـه طـور مسـتقيم و غيرمسـتقيم بـر امنيت ملي کشورهاي خارج از رژيم ها و مخصوصا کشورهاي هدف تأثيرگذار بـوده اسـت .
٥. هدف اوليه کشورهايي که چنين رژيم هايي را ايجاد و به آن ميپيوندنـد جلـوگيري از دسـتيابي ديگـر کشـورها و بـه عبارتي رقباي خود و ايجاد محدوديت در توان و رشد فناوري کشورهاي هـدف اسـت و ايـن در برخـي مـوارد بـا مـتن معاهدات که جزء حقوق سخت محسوب شده و قدرت الزامي بيشتري از رژيم هاي کنترل صادرات دارنـد مثـل معاهـده عدم اشاعه هسته اي (NPT) در تضاد و تناقض است ؛ اما همين اقداماتي که از جنبه اي ظالمانه و غير عادلانه است باعث ايجاد رويه ها و سپس تنظيم اسناد الزام اوري در زمينه جلوگيري از تکثير سلاح هاي انهدام انبوه (که جزء سياست هـاي جمهوري اسلامي ايران است ) و به تبع آن امکان تحقق صلح و امنيت بين المللي ميشود.