خلاصة:
یکی از شگردهای اساسی شاعران پایداری فلسطین در تبیین جلوههای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مقاومت، کاربرد نمادها و نشانههای مربوط به کودک جنگ است. این ویژگی که از وزینترین محملهای تشخّص معنا و فرم شعر مقاومت فلسطین به شمار میرود، در شعر سمیح القاسم نمودی بارز و تعیینکننده دارد. بر این اساس، موضوع پژوهش حاضر، توصیف و تحلیل برجستهترین نشانههای شعر سمیح در این راستا؛ اعم از عنوان اشعار، زمان، مکان و شخصیتهای روایی است. یافتههای تحقیق نشان میدهند، در اشعار سمیح القاسم که تماماً «درباره کودک» سروده شدهاند؛ نه «برای کودک»، نشانههای وابسته به زمان در سه شاخه کودکی، زمان از دست رفته و بازگشت به زادبوم، نشانههای مکان؛ مانند قدس، مدرسه، وطن و زندان، در کنار نشانههای مربوط به شخصیتهای عام و خاص؛ نظیر پدر، مادر، کودک شهید و اشغالگر، پربسامدترین نشانهها هستند. در رویکرد کلّی شاعر به واقعیت کودک جنگ، مقارنت مفهوم اندوه، ناامیدی و پایداری مشهود است. نتیجه این نگرش، تکرار مولّفه مقاومت تراژیک در محتوای این دسته از اشعار اوست.
من أهم التقنیات عند شعراء المقاومة الفلسطینیة فی شرح الآثار الاجتماعیة والسیاسیة والثقافیة المترتبة عن قضیة
المقاومة هو استخدام الرموز والعلامات المتعلقة بأطفال الحرب.هذه المیزة التی کانت من أقوی الطرق لتحدید المعنی
وشکل القصیدة المقاومة الفلسطینیة، تتجلی متمیزة فی الأساس فی شعر سمیح القاسم. وفق ا لذلک، یعالج هذا
البحث فی ضوء المنهج الوصفی– التحلیلی دراسة أبرز السمات والرموز فی شعر سمیح القاسم عن أطفال
المقاومةمثل عنوان القصائد، والزمان، والمکان، والشخصیة الروائیة. توصل هذا المقال إلی أن شعر القاسمالمکتوب
ومن ثم السمات المتصلة بالزمان (بثلاثة روافد « للأطفال » ولا « فی الأطفال » عن الطفل الفلسطینی یتمثلبأسره
هی الطفولة والزمن المفق ود والعودة إلی الأرض) والمکان (الأماکن الخاصة والمرتبطة بالوطن مثل المولد والسجن
والمدرسة واسم مدن المقاومة کالقدس وغزة) والشخصیات الخاصة والعامة فی صعید المقاومة (مثل الأب والأم
والأطفال الشهداء والمحتل) من أکثر السمات تردد ا فی شعره. فی اتجاه الشاعر العام فی مسیرة شعره عن حقیقة
الطفولة والحرب تقترن ملامح الحزن والیأس والصمودبعامة ونتیجة لذلک یتکرر عنصر المقاومة المأساوی فی
مضمون قصائده القائمة علی مشاهد من الطفولة والحرب.
One of the essential techniques applied by the poets of Palestinian resistance to explain the effects of social, political and cultural aspects of resistance is the use of symbols and signs related to children of war. This feature, as one of the most powerful means of determining the meaning and form of Palestinian resistance poetry, is so blatant in the poetry of Samih al-Qasim. The present study aims to describe and analyze the most prominent signs of Qasim's poetry, such as the names of poems, time, place, and narrative characters. The results show that Samih al-Qasim's poems are written about children not for children, and the most frequently used signs are those of time such as childhood and lost time, return to the birthplace, places such as Qods, school, homeland and prison, as well as general and specific characters such as father, mother, child martyr and the occupation. In his general approach to the children of war, contingency of sadness and despair with resistance is evident. This attitude has led to repeated occurrence of tragic resistance in the contents of his poems.