خلاصة:
زمینه و هدف: نوجوانان که به اقتضای سن خود در معرض آسیبهای رفتاری بسیاری قرار دارند، بخش قابل توجهی از جمعیت ایران را تشکیل می دهند و به همین دلیل توجه به سلامت آنان از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف این پژوهش بررسی میزان اثر بخشی آموزش مهارتهای زندگی بر کاهش گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان دبیرستانی شهر تهران است.
روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا، شبه آزمایشی با گروه آزمایش و کنترل است. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشآموزان اول متوسطه منطقه 12 تهران در سالتحصیلی 94-95 هستند که از بین آنها به طور هدفمند شش دبیرستان پسرانه(هر ناحیه یک مدرسه) انتخاب و با کمک پرسشنامه روا و پایای(آلفای کرونباخ 93/0) گرایش به رفتارهای پرخطر نوجوانان ایرانی(IARS)، 30 دانش آموز مستعد رفتارهای پرخطر انتخاب و در دو گروه کنترل و آزمون قرار گرفتند و پس از اجرای آموزش مهارتهای زندگی در گروه آزمون، پس آزمون بر روی دو گروه اجرا شد و دادهها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری تحلیل شد.
یافته ها و نتایج: یافتهها نشان داد که تاثیر آموزش مهارتهای زندگی بر گرایش به رفتارهای پر خطر(مصرف مواد مخدر، الکل و سیگار) معنادار است و میانگین نمرات رفتارهای پرخطر گروه آزمایش در مرحله پیش آزمون(46/76) و پسآزمون(46/67) حاکی از کاهش گرایش به رفتارهای پر خطردر اثر آموزش مهارتهای زندگی است. بنابراین با آموزش مهارتهای زندگی به نوجوانان می توان به کاهش گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان کمک کرد.
ملخص الجهاز:
برنامه آموزش مهارت هاي زندگي ۴ از جنبه هاي مختلف با ساير برنامه هاي پيشگيري تفاوت عمده دارد، ازجمله اينکه بر پايه اصول علمي بناشده است (آقاجري ، حسين زاده ، مهدوي ، هشترودي زاده و وحيدي ، ١٣٩٤)، برنامه اي جامع است که به عواملي که بيشترين اهميت را در سوق دادن نوجوانان و جوانان به سوءمصرف مواد دارا مي باشد مي پردازد، از روش هاي آموزشي خاص با کارايي ثابت شده بهره گيري مي نمايد و همچنين اين برنامه براي مدت بيش از ١٥ سال هم در جهت عدم گرايش به اعتياد و هم کاستن از مصرف سيگار تأثيرگذار(تأثيرگذاري درازمدت و پايدار) است (حجازي ، صبحي ، صادقي جهان ، ١٣٩٥).
همچنين در پژوهشي ويکتوز، باون ، داگلاس و هسو٧(٢٠١٣) به اين نتيجه رسيدند که برنامه هاي ذهن آگاهي به وسيله آگاهي فرد موجب کاهش گرايش به مصرف مواد مخدر و همچنين جلوگيري از عود مجدد سوءمصرف مواد مي شود؛ در پژوهش هاي محمدخاني (١٣٨٤) و نوبتي سندياني (١٣٩٠) نيز تأثير آموزش مهارت هاي زندگي در پيشگيري از اعتياد جوانان موردبررسي قرارگرفته است .
بحث و نتيجه گيري پژوهش حاضر، تأثير آموزش مهارت هاي زندگي بر کاهش گرايش به رفتارهاي پرخطر(مصرف مواد مخدر، الکل و سيگار) در دانش آموزان پسر اول متوسطه منطقه ١٢ شهر تهران را مورد بررسي قرار داد.
Spoth, Clair, Shin, Redmond 3.
Edelen, Tucker, Wenzel, Paddock, Ebener, Dahl, Mandell 4.
Tebes, Feinn, Vanderploeg, Chinman, Shepard, Brabham, Genovese,.