خلاصة:
این نوشتار، جستاری است درباره «نظامسازی» در اندیشه تفسیری رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیتالله خامنهای، که یکی از ارکان و مبانی عملی «دکترین انتظار» در دیدگاه ایشان است. در نگاه تفسیری آیتالله خامنهای، روش انبیا در تحقق هدف دین، موعظه و منبر یا ارائه مکتب فکری و فلسفی نیست، چراکه آنها روش تربیت فردی است و نمیتواند با هدف انبیا که تربیت همه بشریت است، تناسب داشته باشد. رهبرمعظم انقلاب، با استفاده از نگاه کلاننگر به تفسیر که حاصل نگرش اجتماعی و تمدنی به قرآن کریم است، روش انبیا را، ایجاد محیط مناسب پرورش انسانها میدانند که میتواند بهصورت کلان، بشریت را تربیت و هدف دین را محقق سازد. این محیط با ایجاد بسترها، نظامها، نهادها، سازوکارها و قوانین و مقررات لازم در عرصههای کلان جامعه فراهم میشود. فرایندی که این محیط را در این عرصهها ایجاد میکند، «نظامسازی» است. آیه 25 سوره حدید و آیه 157 سوره اعراف در تفسیر رهبر معظم انقلاب شاهدی بر نظریه است. و نیز آیاتی از سوره حج که اقامه نماز، پرداخت زکات، امربهمعروف و نهی از منکر را از امور نظامساز معرفی میکنند.
This essay deals with the "Systematization" in the interpretive thought of the Supreme Leader of the Islamic Revolution, Ayatollah Khamenei, which is one of the pillars of the "Doctrine of Expectation" in his view. In his interpretive view, the prophet's way of realizing the goal of religion, is not preaching and drawing, or offering a school of thought or philosophy. Why so they are the method of individual education and cannot fit the purpose of the prophets that is the cultivation of all humanity. In the view of the Revolutionary Leader, using an extensive and comprehensive look at the commentary, which is the product of the social view of the Holy Quran, the Prophet's method is to create a suitable environment for the cultivation of humans, which can greatly improve humanity and fulfill the purpose of religion.
This environment is provided by creating the platforms, systems, institutions, mechanisms and laws and regulations necessary in the vast arenas of society. The process that creates this environment in these areas is "Systematization." The verse 25 of Surah Hadid(57) and verse 157 of Surah Araf(7) are evidence of the theory in the interpretation of the Supreme Leader of the Revolution. As well as verses from the Surah Hajj(22), which introduce setting up prayers, pay zakat, commanding good snakes and preventing wrongdoing, as system maker affairs.
ملخص الجهاز:
به اعتقاد ما، نظریه ای که بتواند مبنای نظام سازی صحیح و مورد نیاز بشر باشد، در مکتب تعالی بخش اهل بیت (ع ) ـ که همان دین کامل و مرضی الهی است ـ تحت عنوان «انتظار» بیان شده و در مکتب فکری شاگردان ایشان ، به ویژه رهبر انقلاب اسلامی ، حضرت آیت الله خامنه ای ١ به شکلی جامع و به عنوان یک عنصر فرهنگی و سیاسی ، تجلی یافته است که ما از آن به «دکترین انتظار» یاد می کنیم .
در مجموع ، چهار مبنا در متدولوژی تفسیر ایشان می توان احصا نمود: ١) ارائه اسلام به مثابه یک مسلک اجتماعی ٢) انسجام و همسویی همه اصول ، معارف ، و فروع دین در جهت ایجاد نظام زندگی ٣) ضرورت اولویت گذاری در ارائه اصول و معارف اسلام برای تحقق نظام سازی ٤) مستند بودن تبیین ها، نظریه پردازی ها و نظام سازی ها بر متون اصلی دین ، به ویژه قرآن کریم بند چهارم از این مبانی ، تقید ایشان بر جایگاه تفسیری ایشان را نشان می دهد که در این مقاله از اهمیت خاص برخوردار است .
روش و گرایش تفسیری آیت الله خامنه ای نگاه تخصصی رهبر انقلاب اسلامی به دین و مبانی آن تأثیر مستقیم در پیدایی دیدگاه های تفسیری و نیز نظریه کلان ایشان درباره انتظار داشته است .
ک: خامنهای، مرداد1394، ص396- 394) بدین ترتیب روش دست یابی به هدف اصلی دین ، یعنی رسیدن همه انسان ها به عبودیت و کمال نهایی ، در دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی عبارت است از ساختن و حاکم کردن یک نظام کلان که منشأ نظام سازی در همه شاخه های جامعه ازجمله فرهنگ ، آموزش ، اقتصاد، علم و فنآوری است .