خلاصة:
عدم کنترل مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ مشکلات عدیده ای را در شهرها و حتی روستاها موجب شده است از جمله مشکلات اقتصادی فرهنگی در شهرها و خالی از سکنه شدن روستاها، که برای توسعه اشتغال و تولید در کشور مفید نخواهد بود. بنابراین اعمال سیاستگذاری های صحیح به ویژه عملکرد صحیح سیاست روستا-شهری راهکاری مناسب برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ به نظر می رسد. پژوهش حاضر در این راستا به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری آن، خانوارهای روستا-شهرهای استان ایلام می باشد که تعداد 366 نفر از آنها با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و بین آنها پرسشنامه ها توزیع شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل آنتروپی شانون و نرم افزار LISREL انجام شد. نتایج حاصل از بررسی مدل آنتروپی شانون در دورۀ سرشماری 1390 نمایانگر حرکت توزیع فضایی شهرها به سوی تعادل بیشتر درسطح استان ایلام می باشد. و سیاست روستا- شهر و عملکرد آنها در استان ایلام مثبت بوده و از نظر تراکم جمعیتی و رشد شهری به سوی تعادل در حرکت است. همچنین تحلیل دادههای پرسشنامه ای حاکی از آن است که سیاست روستا- شهردر استان ایلام با رعایت اصول و معیارها و حفظ کارکرد روستا-شهری در کاهش میزان مهاجرت و جابجایی جمعیت به سوی شهرهای بزرگ و کلانشهرها تأثیر مثبت و معناداری دارد.
ملخص الجهاز:
روستا- شهر سیاستی مناسب برای جلوگیری از جابجایی جمعیت به سوی شهرهای بزرگ و کلانشهرها (مطالعه موردی شهرهای کوچک استان ایلام ) 1 دکتر پاکزاد آزادخانی تاریخ دریافت : ١٣٩٥/١٢/٢٠ تاریخ پذیرش : ١٣٩٦/٠٥/٢٥ چکیده عدم کنترل مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ مشکلات عدیده ای را در شهرها و حتی روسـتاها موجب شده است از جمله مشکلات اقتصادی فرهنگی در شهرها و خالی از سکنه شدن روستاها، کـه برای توسعه اشتغال و تولید در کشور مفید نخواهد بود.
برخی مطالعات موید کارکردهای بالقوه و بالفعل توسعه ای تبدیل مراکز روستایی به شهر است ؛ زیرا شهرهای کوچک با ایجاد فرصت های شغلی غیر زراعی و ارائه خدمات مورد نیاز ساکنان در کاهش مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ تر نقش موثری ایفا میکنند و زمینه ی توزیع متعادل جمعیت ، امکانات و سرمایه را فراهم میآورند(زیاری و رمضان زاده ، ١٣٩٢: ١٨).
در ایران نیز به مانند بسیاری از کشورهای دیگر، در دو دهه گذشته پژوهش های مختلفی در زمینه روابط شهر روستا و همچنین نقش شهرهای کوچک در توسعه روستایی و منطقه - ای انجام گرفته که در بیشتر آنها به نقش مثبت این گونه شهرها در این زمینه از طریق بهبود و تأمین انکانات و خدمات و ایجاد فرصت های شغلی برای روستاییان و تثبیت جمعیت و کاهش مهاجرت های روستا به شهر اشاره شده است .
جمعه پور و همکاران (١٣٩٠) در مقاله ای نقش شهرهای کوچک در توسعه مناطق روستایی را مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه دست یافتند که شاخص های اجتماعی و اقتصادی در شهر کوچک فیروزآباد بعنوان یک الگو و مرکز برای توسعه روستایی ازسطح بالاتری در مقایسه با سایر نقاط روستایی برخوردار است .