خلاصة:
آیت الله شیخ یوسف نجفی جیلانی در نجف اشرف متولد شد و تحصیلات دینی را در
همان شهر نزد مراجع تقلید شیعه گذراند و مجتهدی مسلم و مسلط بر علوم متعدد شد
و اجازه نامه های متعددی از اساتیدش دریافت کرد. در زمان مشروطه به گیلان مهاجرت
نمود و در رشت سکونت گزید. او در رشت به انتقاد از عملکرد روشنفکران سکولار
پرداخت و درباره فتنه انگیزی ها روشنگری کرد و شبهات دینی را به مردم جواب می داد.
به فعالیت فرقه های وابسته چون بها ییت حساس بود و در رد بها ییت کتاب نوشت و
تلاش زیادی در راه مبارزه فکری با بهاییان انجام داد و از سوی روشنفکران حملاتی به او
می شد ولی او از پا نمی نشست. در زمان نهضت جنگل هم در زمره علمای حامی نهضت
بود و میرزا کوچک جنگلی از علاقه مندان شیخ یوسف جیلانی بود و مراوداتی بین این
دو شخصیت وجود داشت. آیت الله جیلانی در دوران استبداد سیاه رضاشاه پهلوی از
همان آغازین روزهای تاج گذاری رضاشاه، در زمره منتقدین جدی رژیم پهلوی درآمد و
سیاست های این رژیم را جلوتر از مردم درک میکرد و به مقابله با آن می رفت؛ از جمله
کتاب وسیله العفایف یا طومار عفت را در سال 1307 در مقابله با کشف حجاب نوشت که
مهم ترین پاسخ علمی علمای شیعه به شبهات حجاب در دوران حکومت رضاشاه بود. به
خاطر تالیف این کتاب طعم تلخ زندان و شکنجه و سال ها تبعید به دست فضل الله زاهدی
را به جان خرید ولی حاضر نشد که در مقابله با این انحرافات سکوت کند. او جدیدترین
مجلات و روزنامه ها را که اصلی ترین رسانه های آن روز بودند را رصد میکرد و به شبهاتی
که می پراکندند، پاسخ می داد و به فعالیت های شبه سلفی کسروی، فعالیت های مبلغین
تبشیری مسیحیت، فعالیت های چپ روانه مارکسیستی و هر نوع انحرافی که واقع می شد
به شدت حساس بود و مردم را از این انحرافات آگاه میکرد و هم از قلم استفاده میکرد
و هم از خطابه و منبر. او در سال 1327 درگذشت.
ملخص الجهاز:
آيت الله جيلاني در دوران استبداد سياه رضاشاه پهلوي از همان آغازين روزهاي تاج گذاري رضاشاه ، در زمره منتقدين جدي رژيم پهلوي درآمد و سياست هاي اين رژيم را جلوتر از مردم درک مي کرد و به مقابله با آن مي رفت ؛ از جمله کتاب وسيله العفايف يا طومار عفت را در سال ١٣٠٧ در مقابله با کشف حجاب نوشت که مهم ترين پاسخ علمي علماي شيعه به شبهات حجاب در دوران حکومت رضاشاه بود.
آيت الله جيلاني در سال ١١٢٨٧ براي انجام فريضه حج ، مستطيع شد و قصد کرد که سفري به سرزمين حجاز انجام دهد، به همين خاطر در ماه ذي القعده سال ١٣٢٦ق (مطابق آذر١٢٨٧) برگه خروج خود را دريافت کرد و با اينکه متولد و بزرگ شده نجف بود، ولي محل اقامتش را به صورت «موقت » نجف اشرف درج کرده بود و اين حکايت از قصد او براي بازگشت به گيلان - سرزمين اجدادي اش - داشت .
متن مجوزي که رژيم رضاشاه براي آيت الله جيلاني در روز ٢٩ اسفند ١٣٠٧ با امضاي رضا افشار، استاندار وقت گيلان صادر کرده بود به اين شرح است : تاريخ ٢٩ ماه اسفند سال ١٣٠٧ محل شير و خورشيد وزارت داخله تصديق نامه معافيت نظر به ماده دوم قانون متحدالشکل نمودن البسه ، چون جناب آقاي حاج شيخ يوسف نجفي جيلاني صاحب ورقه سجل احوال ٦٩٦٧ ساکن ...