خلاصة:
این مقاله تلاش دارد محتوای فیلم های سینمایی را از نظر آسیب های اجتماعی تهدیدکنندة نهاد خانواده بررسی کرده و تغییرات آن را در طول دهه های 70 و 80 شمسی به بحث بگذارد. جامعة آماری در این مطالعه، عبارت از کلیة فیلم های ایرانی است که در دو دهة 70 و 80 شمسی به نمایش درآمده است. تعداد کل این فیلم ها حدود 1500 فیلم است. حجم نمونة این پژوهش، که در بردارندة 5/ 1 درصد فیل مهای جامعه آماری است، شامل 20 فیلم م یشود که با استفاده از نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استباطی استفاده و آزمون سوال های تحقیق، با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کمّی، به عنوان روش شایع بررسی فیلم ها، انجام شد. در این تحقیق، تحلیل یافته ها با تاکید بر رویکرد بازتاب از نظریة بازنمایی و کنترل اجتماعی بوده است. بررسی فیلم های دو دهة 70 و 80 شمسی سینمای ایران نشان می دهد، بیشترین رفتارهای هنجارشکن و آسیب های اجتماعی نمایش داده شده در آنها، به ترتیب شامل دزدی و سرقت، افسردگی، درو غگویی، طلاق و مسائل اخلاقی
است . نتایج به دست آمده موید فرضیه های تحقیق بودند، که حاکی از تفاوت معناداری بین میزان آسیب های اجتماعی بازنمایی شده در دو دهة مذکور بود.
ملخص الجهاز:
این مقاله قصد دارد به این سؤال پاسخ دهد که بازنمایی آسیبهای اجتماعی تهدیدکنندة نهاد خانواده، در سینمای دهههای 70 و 80 شمسی ایران به چه صورتی بوده است؟ با وجود آنکه سینما در مقابل هنرهایی مثل نقاشی و ادبیات، عمر چندانی ندارد و تنها تاریخی در حدود صد سال را پشت سر میگذارد؛ توانسته است جایگاه ویژهای برای خود در جوامع امروزی بیابد.
سنجید؛ در ضمن با بررسی آسیبهای اجتماعی خانواده در فیلمها میتوان در پی پاسخ به سؤالات زیر باشیم: باتوجه به تغییراتی که در جامعه رخ داده و همچنین تغییر در سیاستگذاری فرهنگی دولت، آیا در آسیبهای اجتماعی خانواده نیز تغییری به وجود آمده است یا خیر؟ مهمترین آسیبهای اجتماعی در هر دوره چه بودهاند؟ آیا تغییری در شکل و یا محتوای آسیبهای بازنمایی شده به وجود آمده است؟ کدام آسیبهای نهاد خانواده به شکل تکراری دردورههای مختلف مشاهده میشوند و کدام آسیبها محصول نوعی فضای اجتماعی و فرهنگی خاص حاکم بر یک دوره بوده و در دورههای دیگر پذیرفته شدهاند؟ بررسی چگونگی بازنمایی مسائل مربوط به انحرافها و آسیبهای اجتماعی در حوزة سینمایی ایران میتواند فواید زیادی، بهخصوص برای سیاستگذاران عرصة سینما داشته باشد که از جمله مهمترین آنها، جهت بخشیدن به طرح این گونه سوژهها در فیلم، در راستای اهداف فرهنگی انقلاب اسلامی است.
دادههای جدول 4 نشاندهندة آزمون تفاوت میانگین میزان آسیبهای اجتماعی بازنمایی شده در دو دهة 70 و 80 در فیلمهای مورد بررسی است.
جدول 6 نشاندهندة آزمون تفاوت میانگین میزان آسیبهای اقتصاد ـ اجتماعی بازنمایی شده در دو دهة 70 و 80، در فیلمهای مورد بررسی است.