خلاصة:
یکی از مطالعات پایه¬ای و بنیادی جهت انجام پژوهشهای سبک¬شناسی، شناخت گونه¬ها (ژانرها) و رده¬بندی آنهاست. آنچه نامه¬ها، مکتوبات، مکاتیب، منشآت یا ترسّلات نامیده شده، یکی از گونه¬های نوشتاری است که بعنوان بخشی از فرهنگ و ادبیات قوم ایرانی نیازمند مطالعات هدفمند و دامنه¬داری هستند امّا هنوز به عنوان یک گونه نوشتاری چندان مورد تحقیق و پژوهش قرار نگرفته¬اند. نامه یک رسانه ارتباطی است که بوسیله آن فرد پیامی را به دیگری انتقال میدهد؛ برای مقاصد مختلفی مانند اطّلاع دادن، دستور دادن،ترغیب کردن، اطمینان دادن و ... . در نامه¬¬ها معمولا مخاطب فرد معیّنی است، داشتن مخاطب معیّن به اینگونه نوشتاری ویژگیهایی داده¬ که آن را از سایر گونه¬های نثر (علمی، ادبی،تاریخی، مقامه، داستان نویسی و ...) متمایز کرده¬ است. شناخت این ویژگیها و رده¬بندی نامه¬ها مساله¬ای است که پژوهش حاضر بدان میپردازد؛ پرسشهای مطرح در پژوهش این است که در گونه نامه¬ چه ویژگیهای شاخصی وجود دارد که آن را از دیگر گونه¬های نثر متمایز میکند؟ چگونه و با چه متغیّرهایی میتوان به رده¬بندی نامه¬ها پرداخت به گونه¬ای که شباهتهای آنها جهت نظم یافتن در یک رده و تفاوتشان برای قرار گرفتن در رده¬های متفاوت آشکار شود؟ هدف تحقیق این است که با پرداختن به اسلوب نوشتار نامه¬های فارسی، توصیف ¬و رده¬بندی، زمینه را برای انجام مطالعات و پژوهشهای سبک¬شناسی، جامعه¬شناسی، مطالعات مبتنی بر تحلیل گفتمان انتقادی و بررسی رابطه قدرت در نامه¬ها و ... در حوزه نامه¬نگاری فارسی فراهم کند. در این پژوهش، بافت بیرونی و عناصر مهمّ بافت موقعیّتی که عبارتند از: نویسنده، مخاطب، نوع رابطه آنها و کنش یا کارکرد نامه بعنوان مبنای توصیف و طبقه¬بندی نامه¬ها در نظر گرفته ¬شده است.
ملخص الجهاز:
آنچه نامه ها، مکتوبات ، مکاتیب ، منشآت یا ترسـلات نامیـده شـده ، یکی از گونه های نوشتاری است که بعنوان بخشی از فرهنگ و ادبیات قوم ایرانی نیازمند مطالعات هدفمند و دامنه داری هستند اما هنوز به عنوان یک گونة نوشتاری چندان مورد تحقیق و پژوهش قرار نگرفته اند.
شناخت این ویژگیها و رده بندی نامه ها مسأله ای است که پژوهش حاضـر بـدان میپـردازد؛ پرسشهای مطرح در پژوهش این است که در گونة نامه چه ویژگیهای شاخصی وجود دارد کـه آن را از دیگر گونه های نثر متمایز میکند؟ چگونه و با چه متغیرهایی میتوان بـه رده بنـدی نامـه هـا پرداخت به گونه ای که شباهتهای آنها جهت نظم یافتن در یک رده و تفاوتشان برای قرار گـرفتن در رده های متفاوت آشکار شود؟ هدف تحقیق این است که با پرداختن به اسلوب نوشتار نامه های فارسی ، توصیف و رده بندی ، زمینه را برای انجام مطالعات و پژوهشهای سـبک شناسـی ، جامعـه - شناسی ، مطالعات مبتنی بر تحلیل گفتمان انتقادی و بررسی رابطة قدرت در نامه ها و ...
براساس مطالعـه و بررسـی نمونه های مختلف نامه ها، موارد زیر را بعنوان ویژگیهـای مشـابه اسـلوب نوشـتار نامـه هـای فارسی میتوان نام برد: • در گونة نامه ذکر القاب و عناوین مخاطب و دعا در حق او چه بـه اختصـار و چـه بـا اطناب رایج بوده است .