خلاصة:
بررسی منابع درآمدی منصوص در کتب فقهی و مصارف آنها نشان میدهد که شارع مقدس ساختاری کلی را دنبال کرده است. توجه به این ساختار بحث از مسائلی همچون امکان «گسترش قلمرو منابع درآمدی شرعی» و «تعریف منابع درآمدی جدید» و همچنین امکان تدوین بودجه مطابق با اهداف عالی نظام اسلامی را فراهم میکند. عمده اتکای درآمدی بودجه دولت اسلامی بر ردیفهای خمس، زکات، خراج و انفال بوده که ترکیبی از مالیات و واگذاری است. محوریت هزینهکرد نیز بر رفع تبعیض و فاصله طبقاتی، ایجاد فرصتهای شغلی و امنیت جامعه میباشد. سوال این است که با توجه به منابع درآمدی و مصارف تعیینی در شریعت آیا میتوان الگویی برای نظام مالی جامعه اسلامی ارائه داد؟ آیا به مقتضای تغییر و تحوّل در تشکیلات حکومت و افزایش هزینههای آن، حاکم اسلامی میتواند موارد مذکور را توسعه دهد؟ مقاله پیش رو با رویکردی استنباطی به ارائه طرح تدوین بودجه دولت اسلامی پرداخته است. روش تدوین مقاله روش تحلیلی ـ استنباطی است. بدیهی است با توجه به ابعاد موضوع از آموزهها و روش استدلال اجتهادی نیز استفاده میشود.
A large study of the sources of income in the jurisprudential books and their expenditures shows that the holy ruler has followed the general structure. Considering this structure، the discussion provides for issues such as the possibility of "expanding the territory of religious sources of income" and "defining new sources of income" as well as the possibility of formulating a budget in accordance with the highest goals of the Islamic system.The main source of revenue for the Islamic State budget is based on khums، zakat، tribute and anfal، which is a combination of taxes and transfers. The focus of cost-creation is on eliminating discrimination and class distances، creating job opportunities and community security.Now، the question is: Given the sources of income and expenditures in the Shari'a، can there be a model for the Islamic society's financial system. Is it possible for the Islamic ruler to expand the cases in light of the changes in the organization of the government and the increase in its costs?The paper presents an inferential approach to presenting the Islamic State budget plan. The method of compilation of the paper is analytical-inferential. Obviously، according to the dimensions of the subject، the teachings and the method of ijtihadi reasoning are also used.
ملخص الجهاز:
خلاصه رديف هاي مصرفي بيت المال در صدر اسلام در جدول (٢) آمده است : جدول (٢): بودجه دولت اسلامي بر اساس مصارف مصارف (تخصيص ) عنوان کلي منابع درآمدي (تأمين ) مستمندان : نيازمند مخارج روزانه تأمين اجتماعي زکات فطره - يک سهم از زکات مال - سهمي از خمس فقرا: نيازمندان مواجه با کمبود مخارج تأمين اجتماعي زکات فطره - يک سهم از زندگي زکات اموال - سهمي از خمس عاملان حکومت (کارمند، قاضيان ، مبلغان سهمي از زکات و خمس - ديني و معلمان ، ناظرين بر بازار، مأموران حقوق اداري انفال - فيء زکات و اموال دولتي ) متمايلکردن بيگانگان به اسلام و تقويت سهمي از زکات (مؤلفۀ قلوبهم ) ـ جريان ها و گروه هاي همسو با نظام فرهنگي فيء اسلامي آزادي بردگان اجتماعي يک سهم از زکات يک سهم از زکات - سهمي از اداي قرض بدهکاران امنيت اقتصادي خمس در راه ماندگان ، امنيت اجتماعي يک سهم از زکات و خمس در راه خدا: الف ) سرمايه گذاري در امور زيربنايي يک سهم از زکات - فيء - ب ) هزينه هاي جاري عمومي، مصالح عمومي انفال - خراج ج ) امور حسبه ، معضلات اجتماعي و امور غير مترقبه سه سهم از خمس – فيء- هزينه هاي حکومت حکومت درآمدهاي حاصل از انفال استفاده از رديف في سبيل الله هزينه امنيت و دفاع نظامي زکات – جزيه - خراج خراج - فيء - خمس - زکات امور فرهنگي و تعليم و تربيت فرهنگي – شبه ماليات ها (وقف ) تأمين اجتماعي و رفاه عمومي، عدالت مصالح عمومي انفال - خراج – فيء اجتماعي شبه ماليات ها: کفارات مالي، امور و موارد متفرقه مصالح عمومي نذورات ، صدقه ، اطعام ، بخشش ، دين ، وقف ، هبه ، هدايا نکاتي که از آموزه هاي اسلامي در رابطه با ساختار مصارف بودجه به دست ميآيد: اول : هدف شارع از تعريف بودجه براي حکومت اسلامي، رفع فاصله طبقاتي، پيشرفت مادي و معنوي جامعه اسلامي در پرتو عدالت اجتماعي ميباشد (نظري و گيلک ، ١٣٩١، ص ١٣-١٨).