خلاصة:
منطقۀ قفقاز جنوبی پس از جنگ سرد کانون منازعات، درگیریها و بحرانهای متعدد بوده است؛ از آن جمله میتوان به بحرانهای قرهباغ، اوستیای جنوبی و آبخازیا اشاره کرد. این نمونهها نشانگر وجود بحران و ناامنی در این منطقه است. وجود شبکهای از بازیگران هویتی در قفقاز جنوبی که بدون توجه به وابستگیهای هویتی در سه کشور این منطقه، جمهوری آذربایجان، گرجستان و ارمنستان پراکنده شدهاند و هریک میان خود الگوهایی متفاوت از دوستی تا دشمنی دارند از عاملهای اصلی بروز تنش و بحران در قفقاز جنوبی است. این نوشتار بر این اساس بهدنبال پاسخگویی به این پرسش است که الگوهای دوستی و دشمنی در منطقۀ قفقاز جنوبی چگونه است؟ و این الگوها چه تأثیری در بحرانها و تداوم آنها در این منطقه داشته است؟ برای پاسخ به این پرسش این فرضیه را مطرح میکنیم که در میان هویتهای متکثر موجود در قفقاز جنوبی با توجه به پیشینۀ تاریخی، الگوهایی متفاوت از دوستی تا دشمنی میان آنان شکل گرفته است و وجود این الگوها سبب بروز بحرانها و تداوم آنها در منطقه شده است. برای بررسی این فرضیهها با تکیه بر نظریۀ هویت اجتماعی الکساندر ونت با روش «توصیفی- تحلیلی» از دادهها و اطلاعات کتابخانهای، سایتها، مقالهها و منابع اینترنتی، استفاده شده است.
ملخص الجهاز:
وجود شبکه اي از بازيگران هويتي در قفقاز جنوبي که بدون توجـه به وابستگيهاي هويتي در سه کشور اين منطقه ، جمهوري آذربايجان ، گرجسـتان و ارمنسـتان پراکنـده شده اند و هريک ميان خود الگوهايي متفاوت از دوستي تا دشمني دارند از عامل هاي اصلي بروز تـنش و بحران در قفقاز جنوبي است .
اين نوشتار بر اين اساس به دنبال پاسخ گويي به اين پرسـش اسـت کـه الگوهاي دوستي و دشمني در منطقۀ قفقاز جنوبي چگونه است ؟ و اين الگوها چه تأثيري در بحران ها و تداوم آن ها در اين منطقه داشته است ؟ براي پاسخ به اين پرسش اين فرضيه را مطرح مـيکنـيم کـه در ميان هويت هاي متکثر موجود در قفقاز جنوبي با توجه به پيشينۀ تاريخي، الگوهايي متفاوت از دوسـتي تا دشمني ميان آنان شکل گرفته است و وجود اين الگوها سبب بروز بحران ها و تداوم آن ها در منطقـه شده است .
تا قبل از فروپاشي سيستم دوقطبي، بسياري از موضـوع هـاي امنيتـي ايـن منطقـه در کنتـرل سيسـتم مرکزي اتحاد شوروي بود و امکان چنداني براي استقلال عمل دولت ها وجود نداشـت ؛ امـا پـس از فروپاشي اين سيستم ، بسياري از موضوع ها نمودهاي ديگري يافتنـد و بـه مهـم تـرين چـالش بـراي منطقۀ قفقاز جنوبي تبديل شدند.
اين ذهنيت منفي از روس ها در سال هاي پس از استقلال جمهوري آذربايجـان ، بـه دليـل شکل عملکرد روسيه در مناقشۀ قره باغ تقويت شده است (١٣ :٢٠١٤ ,Soreanari).