خلاصة:
هدف: مقدمه سوء مصرف مواد در نوجوانی و جوانی یک نگرانی عمده درباره سلامت عمومی است که با انواع متعددی از اختلالات روانی همراه شده است و پژوهشهای بسیاری در خصوص اثربخشی آموزش روشهای پیشگیری (مهارتهای هیجانی- اجتماعی) بر کاهش اعتیاد و اعتیادپذیری انجام شده است. پژوهش حاضر با هدف نتیجهگیری کلی در خصوص اثربخشی آموزش مهارتهای هیجانی – اجتماعی بر کاهش اعتیادپذیری به انجام رسید. روش: مواد و روشها جهت نیل به اهداف پژوهش با بهرهگیری از روش فراتحلیل، از نتایج کمی 25 پژوهش منتخب، که با توجه به ملاکهای ورود و خروج و بهرهگیری از کلیدواژههای تعیینشده بهدست آمده بود، استفاده شد و در مجموع 47 اندازه اثر اولیه بهدست آمد و با نرمافزار CMA2 مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافتهها با عنایت به نتایج بررسی ناهمگنی، مدل اثرات تصادفی مناسب تشخیص دادهشد که اندازه اثر ترکیبی تاثیر آموزشها بر کاهش اعتیادپذیری بر اساس معیار کوهن بزرگ بهدست آمد(0/79-)؛ همچنین نتایج نشان داد که اندازه اثر آموزش مهارتها بر آمادگی به اعتیاد، بزرگتر از اعتیادپذیری و اعتراف به اعتیاد است. پژوهشهای تفاوتی نیز دارای اندازههای اثربزرگتری نسبت به پژوهشهای همبستگی بودند. نتیجه گیری: بر اساس اندازه اثرهای بهدست آمده میتوان گفت آموزش مهارتهای هیجانی – اجتماعی اثربخشی بالایی بر کاهش اعتیادپذیری داشتهاست. بنابراین ارتقای مهارتهای هیجانی و اجتماعی میتواند در پیشگیری از گرایش افراد به سوء استفاده از مواد تاثیرگذار باشد.
Objective
Substance abuse in adolescence and adulthood is a major public health concern, which is associated with a variety of psychiatric disorders. A wealth of studies have been conducted on the effectiveness of teaching prevention methods (emotional-social skills) in reducing addiction and addictibility. The aim of this study was to draw a general conclusion on the effectiveness of emotional-social skills training in the reduction of addictibility.
Method
To achieve the objectives of this meta-analysis, the quantitative results of 25 selected papers, which were obtained according to the exit and entry criteria and keywords, were used. A total of 47 effect sizes were obtained and were analyzed via CMA2 software.
Results
According to the investigation of the heterogeneity, the results of the results, the random effects model was found appropriate where the mixed effect size of training impact on reducing addiction was obtained large (-0.75) based on Cohen criterion. The results also showed that the effect size of skills training impact on addiction potential is greater than that addictibility and confessions to addiction. In addition, comparison studies were more than correlation studies.
Conclusion
Based on the magnitude of the obtained effect sizes, it can be concluded that emotional-social skills training has a high effect on the reduction of addictibility. Therefore, the promotion of emotional and social skills can be effective in preventing people's tendency to drug abuse.
ملخص الجهاز:
محســـنیتبریزی، جزایری و بابایی (١٣٨٩)، در فراتحلیلی با بررســی ٤٩ اثر تحقیقی با رویکرد اجتماعی-روانی مربوط به پیشــگیری از ســوءمصـــرف مواد در داخل ، طی ســـال های ١٣٨٤-١٣٧٠ و با توجه به تعدد متغیرهای مســـتقل اثر گذار بر گرایش به سـوءمصـرف بر اسـاس ضـرائب اثرگذاری درجه بندی کوهن به ترتیب میزان های تـاثیر، متغیرهـای آموزش مهــارت هـای اجتمـاعی و هیجـانی و مقــاومـت اجتمـاعی و گروه همســـال و نوع دوســـتـان ، آگاهی از اثرات مواد، کیفیت مناســـبات و روابط فامیلی، عوامل خلقی و شـــخصـــیتی و جـابجـائیهای مکانی و مهاجرت ، ســـن ، نظارت و کنترل والدین و 1.
کاکیا (١٣٨٩)، در پژوهش خود نشــان داد آموزش مهـارت هـای اجتمـاعی و هیجـانی بـاعـث کـاهش اعتیادپذیری، کاهش آمادگی به اعتیاد در دانش آموزان دختر نوجوان میشـــود ولی پژوهش رابطــه معنــاداری را در تــاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر اعتراف به اعتیاد نشـــان نداد.
واحـد تحلیـل در فراتحلیـل یـافتـه هـای کمی پژوهش های دیگر اســـت ؛ بنابراین جامعه آمـاری این فراتحلیـل ، همـه مطـالعـات در دســـترس مرتبط بـا عنوان مهارت های اجتماعی، هیجـانی و مولفـه هـای آن و تـاثیر آن بر کـاهش اعتیـادپـذیری و یـا جنبـه ای از آن از جملــه آمـادگی بـه اعتیـاد و اعتراف به اعتیاد در ایران مربوط میشـــود و برای محقق در دســـترس بوده اســت و در بین ســال های ١٣٦٩تا ١٣٩٦ منتشــر شــده بودند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) جـدول ٢، انـدازه هـای اثر ترکیبی مـدل تثبیت شـــده و تصـــادفی مربوط به تاثیر آموزش مهارت های زندگی، هیجانی و اجتماعی بر کاهش اعتیادپذیری را بعد از تحلیل حســـاســـیت نشــان میدهد.